Liliyadoshlar oilasining boshqa b a ’zi vakillari gerbariy orqali
tanshiladi va daftarga lola gulining diagram m asi chizilib, form ulasi
yoziladi.
Q iyoqgullilar tartibi (Ciperales)
0 ‘sim liklam ing bu tartibiga faqat bitta oila - qiyoqdoshlar
(xiloldoshlar) oilasi (Ciperaceae) kiradi.
Bu oila Yer sharining
ham m a joy id a o ‘sadigan 85 avlod va 3500 dan ko ‘proq turdan ibo
rat b o ‘lib, 0 ‘zbekistonda 16 avlod, 90 turi uchraydi.
Q iyoqdoshlar oilasi (Ciperaceae). Bu oilaga poyasi uch qirra-
li, k o ‘p yillik va qism an bir yillik o ‘tlar kiradi. Barglari chiziqli,
barg q o ‘ltig‘ida tilchasi b o ‘lm asligi hamda, asosan,
poyaning ostki
tom onida k o ‘pincha uch qator joylashadigan barg qinining to ‘liq
b o ‘lishi bilan g ‘alladoshlardan farq qiladi.
G ullari m ayda, k o ‘rim siz, ikki jinsli yoki bir jinsli b o ‘lib, bo-
shoqsim on, boshchasim on, ro ‘vaksim on yoki soyabonsim on
to ‘pgullarga y ig ‘ilgan. Gullari shamol yordam ida changlanadi.
Bu o ‘sim lik
bir uyli, b a ’zan ikki uyli, gultevarakligi qilsim on yoki
to ‘qsim on shaklda yoki butunlay y o ‘q. Chanchisi, odatda, uchta,
urug‘chisi bitta.
Tugunchasi ustki va bir uyali, urug‘chi uchta yoki
ikkita meva bargchasidan tashkil topgan. M evasi yon g‘oqcha yoki
pistacha, u ru g ‘chidagi murtak unsim on endosperm ichiga jo y lash
gan.
Q iyoqdoshlar oilasining vakillari to ‘qay yerlarda, zaxkash va
quruq o ‘tloqlarda o ‘sadi. B ulam ing
eng muhim avlodlariga salo-
m alaykum (C shperus), qam ish (Schoenoplictus), to ‘g ‘izsirt (Co-
bresia), qiyoq (Carex) kiradi.
Bu oilada begona o ‘t va m ollar uchun ham qim m atli ozuqa
b o ‘ladigan o ‘sim liklar bilan bir qatorda katta aham iyatga ega
b o ig a n o ‘sim liklar ham bor. M asalan: M arkaziy O siyoda ko ‘p
o ‘sadigan rang (Cazex pachystilis), elak (C. Phesodes) kabi
o ‘sim liklar qorako‘l q o ‘ylari uchun eng yaxshi ozuqa hisoblanadi.
To‘n g ‘izsirt avlodi to g ‘ yaylovlarida k o ‘p boMadigan har xil tur
lari m ollar uchun ju d a muh im oziq hisoblanadi.
