• Lam iales tartibi (Lam iales). Yasnotka yoki labguldoshlar oilasi (Labiatae)
  • Цьу \ / М. M o‘minov, A. Mamadaliyev, A. To‘xtaboyev botanikadan amaliy mashg‘ulotlar




    Download 3,97 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet100/118
    Sana23.11.2023
    Hajmi3,97 Mb.
    #104324
    1   ...   96   97   98   99   100   101   102   103   ...   118
    Bog'liq
    Botanikadan amaliy mashg\'ulotlar. Mo\'minov M

    Ishlash tartibi.
    K artosh­
    ka guli lupada tekshiriladi. 
    Gultoji yassi d o ‘ngalak shakl- 
    da b o ‘lib, o ‘zaro q o ‘shilib 
    ketgan, tusi 
    oq, 
    q izg ‘ish, 
    binafsharang 
    yoki 
    k o ‘kish 
    (osm onrang) boMadi. Keng 
    ochilgan gul o ‘rtasida konus- 
    simon changchi chiqib turadi, 
    changchi iplari qisqa boMadi. 
    G ultoji, gul o ‘m idan ajratib 
    olinib, to ‘g ‘rilovchi ignaning 
    uchi bilan uning naychasi yo- 
    rilsa, changchilam ing gultoj- 
    ga (ostki qism iga) birikkanligi va ularning gultojbarg boMaklari 
    bilan navbatlashib joylashganligi ko'rinadi. G ulkosachasi nashtar- 
    simon, uchli beshta barg boMakchalaridan iborat, sirti tuklar bilan 
    qoplangan, kosachaning qisqagina naychasi ichida tuguncha jo y la­
    shadi. K osacha bargchalarini gulbandi tom onga qayirib, tuguncha 
    k o ‘ndalangiga kesilsa, uning urug‘kurtakli ikki uyadan iboratligi 
    maMum boMadi.
    K artoshka o ‘sim ligining mevasi - rezavor meva. Hozirgi vaqtda 
    kartoshkaning ekiladigan 1000 ga yaqin navi bor. Kartoshka xalq 
    x o ‘jaligida ju d a katta aham iyatga ega boMgan ekin hisoblanadi.
    Ituzum doshlar oilasining boshqa vakillari bilan gerbariy orqali 
    tanishiladi va daftarga kartoshka gulining diagram m asi chizilib, 
    formulasi yoziladi (80- rasm).
    Lam iales tartibi (Lam iales). 
    Yasnotka yoki labguldoshlar oilasi (Labiatae)
    Bu oila 200 dan ortiqroq avlod va 3500 tum i o ‘z ichiga oladi. 
    Bu oilaning vakillari bir va k o ‘p yillik o 4 , buta va chala buta ham-


    da daraxt b o ‘lib, yer yuzining ham m a qism ida tarqalgan. U lam ing 
    barglari poya va shoxlarda qaram a-qarshi o ‘m ashgan b o ‘ladi. Yon- 
    bargi y o ‘q, poyasi to ‘rt qirrali. Guli noto‘g ‘ri (zigom orf) tuzilgan 
    ikki jinsli, rangdor b o ‘ladi. Gultoji ikki labli, ust qismi uchta toj- 
    bargdan tashkil topgan, qalpoqsim on yoki yassi shakldagi bu uchta 
    tojbargning o ‘rtasidagisi ikkiga b o'lingan b o ‘ladi.
    G ulkosachasi o ‘zaro q o ‘shilib ketgan 5 ta tishchadan iborat, 
    b a ’zan ikki lab shaklida, ulardan ustkisi uchta kosachabargdan, ost- 
    kisi esa ikkita kosachabargdan tashkil topgan b o ‘ladi. Changchilar- 
    dan oldingi ikkitasi orqadagi ikkitasidan uzunroq. B a’zan changchi­
    lar reduksiyalanib ikkita b o ‘lib qolgan. U rug‘chilar 2 ta m evabarg- 
    dan tuzilgan: urug‘chi tugunchasi ustki, 4 uyali. To‘pgullari uchki 
    barglar q o ‘ltig‘ida shingil, boshcha, ro 'v ak ch a shaklida to ‘pgulga 
    y ig ‘ilgan b o ‘ladi. M evasi yakka urug‘li to ‘rtta y o n g ‘oqchadan ibo­
    rat. U ru g ‘ida endosperm bor.
    0 ‘rta O siyoda labguldoshlarning yasnotka (Lam ium ), m avrak 
    (Salvia), rayhon (O cim um ), yalpiz (M entha), q o ‘ziquloq (Phlom is) 
    va boshqa avlodlari uchraydi.
    77- 

    Download 3,97 Mb.
    1   ...   96   97   98   99   100   101   102   103   ...   118




    Download 3,97 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Цьу \ / М. M o‘minov, A. Mamadaliyev, A. To‘xtaboyev botanikadan amaliy mashg‘ulotlar

    Download 3,97 Mb.
    Pdf ko'rish