|
Imperiyaning yarimmustamlakaga aylanishi
Pdf ko'rish
|
| bet | 119/133 | | Sana | 02.12.2023 | | Hajmi | 7,71 Mb. | | #109812 |
Bog'liq jahon tarixi 8 uzbImperiyaning yarimmustamlakaga aylanishi. Yevropa davlatlari
Òurkiya ichki ishlariga aralashishni tobora kuchaytirdilar. 1853-yili
Rossiyaning Òurkiyaga qaram o‘lkalarda mustahkamlanib olishga uri-
nishlari ular o‘rtasidagi urushni keltirib chiqardi. Bu urush Rossiya
tarixiga «Qrim urushi» (1853–1856) nomi bilan kirgan. Urush boshla-
nishi oldidan Rossiya podshosi Nikolay I sultondan Rossiyani
http://eduportal.uz
144
Òurkiyaga qaram o‘lkalarda yashovchi barcha pravoslav xalqlari, shu-
ningdek, xristianlikning Falastindagi muqaddas qadamjolari ustidan
homiy deb tan olishini talab qildi. Buyuk Britaniya va Fransiya
Òurkiya sultonini bu talabni rad etishga undadilar. Oqibatda,
Rossiya – Òurkiya urushi boshlandi.
Urushda Buyuk Britaniya, Fransiya va Òurkiya uchlik ittifoqi g‘a-
laba qozondi. Biroq bu g‘alaba Òurkiyaning Buyuk Britaniya va
Fransiyaga qaramligini yanada kuchaytirdi. Urush natijasida 1856-yil
imzolangan Parij Òinchlik shartnomasi Òurkiya ustidan amalda G‘arb
davlatlarining «homiyligi»ni o‘rnatdi. Chet elliklarga Òurkiyada yer va
boshqa ko‘chmas mulklar sotib olishga ruxsat berildi. Xorijiy davlat-
larga berilgan konsessiyalar kafolatlandi. Shu tariqa Òurkiyaning
yarimmustamlakaga aylanishi uchun yo‘l ochildi. XIX asrning
60-yillariga kelib, mustamlakachi davlatlar Òurkiyada uning siyosatini
belgilashga imkon beruvchi iqtisodiy va siyosiy mavqega ega bo‘lib
oldilar.
Xullas, mamlakatdagi qoloq ijtimoiy va siyosiy tizim tufayli
imperiya asta-sekin yemirilib bordi. Imperiya va unga qaram hu-
Qrim urushi
http://eduportal.uz
145
dudlarda mustaqillik uchun kurash avj oldi. Òurkiyaning chet dav-
|
| |
