Tashkilotchi sifatida rahbarga qo'yiladigan psixologik talablar

Download 3,19 Mb. Pdf ko'rish
bet	21/136
Sana	14.09.2024
Hajmi	3,19 Mb.
	#271049

1 ... 17 18 19 20 21 22 23 24 ... 136

Bog'liq
BfOG5FkZfEu2CaRNVB0aktfln53aL8IpYYWOsbc3

5. Tashkilotchi sifatida rahbarga qo'yiladigan psixologik talablar.
Rahbarning fazilatlariga bo'lgan birinchi talablardan biri uning jamoani yaratish
qobiliyatidir. Jamoaning bir yoki bir nechta rahbari tomonidan qanday tashkil
etilishi uning boshqaruv faoliyatida muvaffaqiyatga bog'liq bo'ladi. Shu
munosabat bilan rahbarga muayyan psixologik talablar qo'yiladi. Rahbar ijodiy
fikrlashga boy, ammo haqqoniy tasavvurga ega bo'lishi kerak. Rahbarning har bir
xodimda lavozimni egallash uchun nomzod bo'lishi kerak bo'lgan sifatlarning
tuzilishini ko’ra olish qobiliyati, xodimlarni to'g'ri tanlashi va joylashtirishi
muhimdir.
Jamoani shakllantirish psixologik muvofiqlik muammosini hal qilish bilan
bog'liq. Bu rahbardan xodimlarning psixologik xususiyatlarini bilishi va
jamoaning alohida yo'nalishlarini shakllantirishda ularni qanday qilib hisobga
olish kerakligini talab qiladi. Bunday yondashuv unga jamoada eng yaxshi
ijtimoiy – psixologik muhitni shakllantirishga ta'sir ko'rsatishga imkon beradi.
Barqaror natijalarni boshqarish sohasidagi Amerika va Yapon tadqiqotlari shuni
ko'rsatadiki, tinch-osoyishta axloqiy va psixologik muhit mavjud bo'lgan firmalar
erishishi mumkin
30
.
Boshqaruv jarayonidagi eng muhim nuqta boshqaruv qarorini qabul
qilishdir. Har bir rahbar o'zi boshqaradigan tizimning shartlari bilan bog'liq
muammolarni ko'ra bilishi lozim. Har bir rahbar yangi tuyg'uni, tahlil qilish
qobiliyatini, son-sanoqsiz axborot va faktlardan eng muhim savollarni ajratib
olishni shakllantirishi kerak. Birovning tajribasini va ularni ishlatish uchun tayyor
g'oyalarni tizimlashtirish, zarur bo'lganda, rahbarning ilmiy ishini tashkil etishning
muhim shartidir.
Muayyan qarorni o'rganishda yaxshi rahbarni tavsiflovchi boshqa sifat-bu
qarorga aloqador bo'lishi kerak bo'lgan mas'uliyat hissi. Muammoni hal qilishning
eng to'g'ri yondashuvini aniqlash va tanlash uchun menejerga maslahat berish
qobiliyati katta ahamiyatga ega. Menejerning maslahat berish qobiliyati uning
faoliyatining samaradorligini sezilarli darajada belgilaydi. Rahbar uchun
odamlarning fikrlarini tahlil qilish qobiliyati juda ham muhimdir.
30
Кузин Ф.А. Культура делового общения: Практическое пособие. - 6-е изд., перераб. и
доп. - М.: Ось-89, 2007. С. 251.

40
Qaror qabul qilish samaradorligi va uning sifati aqliy faoliyatning
samaradorligi darajasiga, mavjud bilim va tajribadan foydalanish qobiliyatiga
bog'liq. Shuning uchun, aqlning moslashuvchanligi va xotira tezligi har bir
rahbarning muhim va zarur xususiyatlari hisoblanadi. Tashabbuskorlik,
mustaqillik, qat'iyatlilik va jasorat – qaror qabul qilish va uni ijrosini ta’minlashda
ham muhim ahamiyatga ega. Bu rahbarga qo'yiladigan psixologik talablar. O'zini
va o'z kasbiy mahoratini oshirib, rahbar birinchi navbatda talablarga javob
beradigan fazilatlarni rivojlantirishi kerak
31
.
Psixologiya nuqtai nazaridan boshqaruv jarayoni: insonni zamonaviy
nuqtai nazardan obyektv ko'rib chiqishning iloji yo'q.
Boshqaruv obyekt - tizimni tavsiflovchi jarayonlar/vaziyat
:
faollashtirish
rivojlanish
qayta tiklash
Boshqaruv uslublarining psixologik xususiyatlari:
Boshqaruv uslubi -
uning xususiyatlaridan biridir, afzal qilingan usullarni,
ularning shakli va ulardan foydalanish usulini birlashtiradi.
Boshqaruv uslublarini tasniflash
(К.Левин bo’yicha):
avtoritar
demokratik
neytral (liberal)
Asosiy farq - ishlatilgan usullarga bog'liq:
direktiv - boshqaruv
ijtimoiy-psixologik (shartnoma)
usullarini tanlash tizimi
Vaziyatli yondashuvda tanlovning psixologik aniqligi.
Insonning o'ziga xos uslubga bo'lgan munosabati “temperamentga” bog'liq.
Samarali boshqaruvning psixologik shartlari:
Eng kam vaqt va energiya sarflab samarali natijaga erishish:
ijtimoiy-psixologik qonuniyatlarni va individual-psixologik xususiyatlarni
hisobga olish
psixologik motivatsiyadan foydalanish
31
Аверченко Л.К., Залесов Г.М. и др. Психология управления. Курс лекций.– М.: ИНФРА – М,
2000

41
muloqot texnikasida boshqaruv aloqalarini tashkil etish
Menejerning samarali faoliyatini tashkil etish.

«Menejment ilmi»
tushunchasi; «Menejment ilmi» (Knowledge Management, KM) – bu "bilim"
muvaffaqiyatning asosiy strategik omili sifatida qaraladigan butun kompaniya
faoliyatining maqsadli tashkil etilishi
32
.
"Ma'lumotni boshqarish" bu global vazifaning ajralmas qismidir.
Ma'lumotlarni
boshqarish
yondashuvlari:

Axborotni
boshqarish
kontseptsiyasini ishlab chiqishda turli sohalardagi mutaxassislarning ishtiroki
uning murakkab xususiyatiga olib keldi. Natijada uchta yondashuv shakllandi.

Download 3,19 Mb.

1 ... 17 18 19 20 21 22 23 24 ... 136

Download 3,19 Mb.

Pdf ko'rish