KISLORODLI ORGANIK BIRIKMALAR.
SPIRTLAR, FENOLLAR, ALDEGIDLAR, KETONLAR VA KARBON KISLOTALAR.
1. Qaysi modda ham etanol, ham etilenglikol bilan ta’sirlashadi?
A) Cu(OH)2 B) Na2SO4 C) Na D) NaHCO3
2. Fenolning etanoldan farq qiluvchi xossasini ko‘rsating.
A) HNO3 bilan 1:3 mol nisbatda reaksiyaga kirisha oladi B) tarkibida gidroksil guruhi mavjud
C) tarkibida С, H, О atomlari mavjud D) Na metali bilan ta’sirlashib H2 ajratadi
3. Aldegid H2 yordamida qaytarilib, olingan spirtga chumoli kislota ( H+ ishtirokida) ta’sir ettirilganda C4H8O2 tarkibli murakkab efir olindi. Aldegidni aniqlang.
A) asetaldegid B) formaldegid C) propanal D) 2–metilpropanal
4. Qaysi reaksiya natijasida butanal hosil bo‘ladi?
A) CH3C(Cl)2CH2CH3 + H2O → B) CH2CHCH2CH3 + KMnO4 + H2O →
C) CH3(CH2)2CH2OH + CuO(tº) → D) CH ≡ C – CH2 – CH3 + Н2О(Нg2+, H+) →
5. Qaysi modda propanol–1 ga sinflararo izomer hisoblanadi?
A) propanal B) propanol–2 C) propanon D) metiletilefir
6. Etindan etanal olish uchun qaysi reaksiyalardan foydalaniladi?
1) gidratlanish; 2) oksidlanish–qaytarilish; 3) o‘rin olish; 4) gidrogenlanish; 5) birikish.
A) 1, 3, 4 B) 4, 5 C) 2, 3 D) 1, 2, 5
7. Valerian kislota molekulasi tarkibidagi ikkilamchi uglerod atomlari sonini aniqlang.
A) 5 B) 6 C) 4 D) 3
8. 1 mol m–krezolning massasini (g) hisoblang.
A) 110 B) 112 C) 106 D) 108
9. 1,2–digidroksibenzol tarkibidagi σ– va π–bog‘larning yig'indisini toping.
A) 19 B) 18 C) 17 D) 16
10. Quyidagi fikrlarning qaysi biri to‘g’ri?
A) n.sh. da propanol–1 ning agregat holati qattiq B) etanolning qaynash harorati etannikidan yuqori
C) n.sh. da 1 mol etanol hajmi 22,4 litr D) spirtlar vodorod bog‘ hosil qilmaydi
11. Qaysi reagentlardan foydalanib bir bosqichda metanal olish mumkin?
A) C2H5OH/CuO, t0 B) CO, 2H2/t0, P C) C2H2/H2O, H+, Hg2+ D) CH3OH/CuO, t0
12. Propen suv bilan ta’sirlashganda (H+, t0, P) olingan organik birikma molekulasi tarkibidagi atomlar sonini aniqlang.
A) 10 B) 11 C ) 12 D) 9
13.
Mr(metanol)
|
Mr(etanol)
|
Mr(propanol)
|
32
|
X
|
Y
|
X va Y ni hisoblang. (Ar(H) = 1; Ar(C) = 12)
A) X – 46; Y – 56 B) X – 46; Y – 60 С) X – 74; Y – 88 D) X – 44; Y – 56
14.
Mr(etandiol)
|
Mr(propandiol)
|
Mr(butandiol)
|
62
|
X
|
Y
|
X va Y ni hisoblang. (Ar(H) = 1; Ar(C) = 12)
A) X – 76; Y – 90 B) X – 104; Y – 118 C) X – 72; Y–84 D) X – 76; Y – 84
15.
Mr(propantriol)
|
Mr(butantriol)
|
Mr(pentantriol)
|
92
|
X
|
Y
|
X va Y ni hisoblang. (Ar(H) = 1; Ar(C) = 12)
A) X – 106; Y – 120 B) X – 104; Y – 118 C) X – 120; Y – 134 D) X – 106; Y – 118
16.
Mr
(fenol)
|
Mr
(o–metilfenol)
|
Mr
(m–etilfenol)
|
94
|
X
|
Y
|
X va Y ni hisoblang. (Ar(H) = 1; Ar(C) = 12)
A) X – 136; Y – 150 B) X – 108; Y– 122 C) X – 108; Y – 120 D) X – 106; Y – 120
17.
Mr(metanal)
|
Mr(etanal)
|
Mr(propanal)
|
30
|
X
|
Y
|
X va Y ni hisoblang. (Ar(H) = 1; Ar(C) = 12)
A) X – 72; Y – 86 B) X – 44; Y – 54 C) X – 44; Y – 58 D) X – 42; Y – 54
18.
Mr(propanon)
|
Mr(butanon)
|
Mr(pentanon)
|
58
|
X
|
Y
|
X va Y ni hisoblang. (Ar(H) = 1; Ar(C) = 12)
A) X – 72; Y – 86 B) X – 70; Y – 82 C) X – 72; Y – 82 D) X – 86; Y – 100
19.
Mr
(etan kislota)
|
Mr
(propan kislota)
|
Mr
(butan kislota)
|
60
|
X
|
Y
|
X va Y ni hisoblang. (Ar(H) = 1; Ar(C) = 12)
A) X – 72; Y – 84 В)Х – 88 ; Y – 102 С) X – 74; Y – 84 D) X – 7 4 ; Y – 88
20. Bir atomli to‘yingan spirtlarning umumiy yonish reaksiyasidagi kislorodning
oldidagi koeffitsiyentini aniqlang.
A) l,5n + 0,5 B) 2n – 1 C) 1,5n D) l,5n – 0,5
21. Aldegidlarning umumiy yonish reaksiyasidagi kislorodning oldidagi koeffitsiyentini aniqlang.
A) l,5n – 0,5 B) 2n C) l,5n + 0,5 D) n
22. Quyidagi organik sinflarning nomlarini ularning umumiy formulasiga moslang.
1) spirtlar; 2) aldegidlar; 3) karbon kislotalar;
a) RCOOH; b) ROH; c) RCHO.
A) 1 – a; 2 – c; 3 – b B) 1 – b; 2 – c; 3 – a
C) 1 – c; 2 – b; 3 – a D) 1 – a; 2 – b; 3 – с
23.
to'yingan
bir atomli
spirt
|
molekuladagi
kislorodning
massa ulushi
|
gomologik
qatordagi
o‘rni
|
ROH
|
0,5
|
n
|
Jadvaldan foydalanib, n ni aniqlang.
A) 1 B ) 4 C) 2 D ) 3
24.
to'yingan
ikki atomli
spirt
|
molekuladagi
kislorodning
massa ulushi
|
gomologik
qatordagi
o‘rni
|
R(OH)2
|
16/31
|
n
|
Jadvaldan foydalanib, n ni aniqlang.
A) 4 В) 3 C) 2 D) 1
25.
to'yingan
uch atomli
spirt
|
molekuladagi
kislorodning
massa ulushi
|
gomologik
qatordagi
o‘rni
|
R(OH)3
|
12/23
|
n
|
Jadvaldan foydalanib, n ni aniqlang.
A) 4 В) 3 С) 1 D) 2
26.
aldegid
|
molekuladagi
kislorodning
massa ulushi
|
gomologik
qatordagi
o‘rni
|
RCHO
|
4/11
|
n
|
Jadvaldan foydalanib, n ni aniqlang.
A) 4 В) 3 C) 2 D) 5
27.
keton
|
molekuladagi
kislorodning
massa ulushi
|
gomologik
qatordagi
o‘rni
|
RCOR’
|
8/29
|
n
|
Jadvaldan foydalanib, n ni aniqlang.
A) 2 B) 4 C) 1 D) 3
28.
karbon
kislota
|
molekuladagi
kislorodning
massa ulushi
|
gomologik
qatordagi
o‘rni
|
RCOOH
|
8/15
|
n
|
Jadvaldan foydalanib, n ni aniqlang.
A) 5 B ) 4 C) 2 D ) 3
29. To‘yingan bir atomli spirt molekulasida kislorodning massa ulushi 0,5 ga teng bo'lsa, uning nisbiy molekular massasini hisoblang.
A) 32 B) 74 C) 60 D) 46
30. To'yingan ikki atomli spirt molekulasida kislorodning massa ulushi 16/31 ga teng bo'lsa, uning nisbiy molekular massasini hisoblang.
A) 76 B) 62 C) 104 D) 70
31. To'yingan uch atomli spirt molekulasida kislorodning massa ulushi 12/23 ga teng
bo'lsa, uning nisbiy molekular massasini hisoblang.
A) 106 B) 134 C) 92 D) 120
32. RCHO aldegid molekulasidagi kislorodning massa ulushi 4/11 ga teng bo‘lsa, uning molekular massasini aniqlang.
A) 86 B) 58 C) 44 D) 72
33. RCOR keton molekulasidagi kislorodning massa ulushi 8/29 ga teng bo'lsa, uning molekular massasini aniqlang.
A) 86 B) 72 C) 100 D) 58
34. To'yingan bir asosli karbon kislota molekulasida kislorodning massa ulushi 8/15 ga teng bo'lsa, uning nisbiy molekular massasini hisoblang.
A) 88 B) 74 C) 102 D) 60
35. Yetarli miqdordagi sirka kislota bilan MgO ta’sirlashuvining to‘liq ionli tenglamasidagi koeffitsiyentlar yig‘indisini aniqlang.
A) 7 B ) 5 C) 8 D ) 9
36. Sistematik nomenklaturaga ko‘ra, nomlanishi metanga "al" – suffiksi qo‘shish orqali ko'rsatiladigan modda Mr ni toping.
A) 32 B) 30 C) 28 D) 46
37. Glitserin va nitrat kislota 1:1 mol nisbatda ta’sirlashganda hosil bo'lgan organik modda molar massasini (g/mol) hisoblang.
A) 138 B) 154 C) 137 D) 153
38. Etanol X Y.
X va Y moddalar molekulasi tarkibida qanday funksional guruhlar mavjud?
A) X – karbonil; Y – amino B) X – karbonil; Y – karboksil
C) X – karbonil; Y – gidroksil D) X – gidroksil; Y – karboksil
39. Quyidagi moddalardan 1 moldan olib to‘liq yondirilganda, qaysi biridan eng kam suv hosil bo‘ladi?
A) glitserin B) propan C) propanol D) propan kislota
40. 1 mol butanolning yonish tenglamasidagi koeffitsiyentlar yig'indisini toping.
A ) 17 B ) 16 C) 14 D) 15
41. Etanolning mol ulushi 25 % ga teng bo'lgan suvli eritmasi Na bilan to‘liq reaksiyaga kirishdi. Olingan natriyli birikmalarning massa farqi 13 g ga teng bo‘lsa, sarflangan eritma massasini (g) toping.
A) 40 B) 25 C) 75 D) 50
42. Aseton va asetaldegid aralashmasida vodorod atomlari uglerod atomlaridan 1,6 molga ko‘p. Aralashmadagi umumiy atomlar soni 5,4 ⦁ NA bo‘lsa. Asetonning miqdorini (mol) aniqlang.
A) 0,3 B) 0,25 C) 0,4 D) 0,2
43. 2:3 mol nisbatdagi etilbromid va alkilbromid aralashmasiga ishqor eritmasi ta’sir ettirilganda, eritmadagi KOH ning massasi 28 g ga kamaydi. Agar dastlabki aralashmada 1,6 ⦁ NA dona uglerod atomlari mavjud bo‘lsa, noma’lum alkilbromidni aniqlang.
A) CH3Br B) С3H7Вr C) C4H9Br D) С5Н11Вr
44. Kaliy permanganatning neytral eritmasi orqali eten va propen aralashmasi o‘tkazilganda 1,74 g cho‘kma olindi. Hosil bo'lgan spirtlar toza holda ajratib olindi va 1,15 g Na bilan ishlandi. Reaksiyada ajralgan vodorod hajmini (l, n.sh.) aniqlang.
A) 0,56 B) 0,112 C) 0,336 D) 0,672
45. Chumoli va sirka kislotadan iborat 24,4 g aralashmani neytrallash uchun 250 g 8 % li natriy gidroksid sarflangan bo'lsa, hosil bo‘lgan organik mahsulotlar massalarini (g) aniqlang.
A) 13,6; 10,8 B) 18,4; 6 C) 27,2; 8,2 D) 20,4; 16,4
46. 0,1 mol CnH2n+2Ox tarkibli birikmani to'liq yondirish uchun 14,4 g kislorod sarflandi va 7,2 g suv hosil bo'ldi. Bunga ko‘ra n va x ning qiymatlarini mos ravishda aniqlang.
A) 3; 2 B) 2; 1 C) 3; 1 D) 2; 2
47. 30,4 g organik modda yondirilganda 28,8 g suv (P = 1 atm, T = 293 K) olindi. Organik modda molekulasi tarkibida 8 ta H atomi mavjud bo‘lsa, uning molar massasini (g/mol) hisoblang.
A) 92 B) 44 C) 60 D) 76
48. 42,8 g spirt va fenol aralashmasiga yetarli miqdordagi natriy ta’sir ettirilganda 6,72 litr (n.sh.) vodorod ajralib chiqdi. Shuncha miqdordagi aralashmani to‘la neytrallash uchun 50 g 16 % li natriy gidroksid eritmasi sarflandi. Spirtni aniqlang.
A) propanol B) butanol C) metanol D) etanol
49. Aldegid kumush oksidining ammiakli eritmasida oksidlanishidan 21,6 g cho‘kma va kislota hosil bo‘ldi. Ushbu kislota izopropanol bilan H2SO4 ishtirokida reaksiyaga kirishganda 11,6 g tegishli murakkab efir hosil bo'ldi. Reaksiya uchun olingan aldegidni aniqlang.
A) HCHO B) CH3CH2CHO C) CH3CHO D) CH3CH2CH2CHO
50. 4,7 g fenolni bromlashda (reaksiyada 2,4,6–tribromfenol hosil bo‘ladi) hosil bo'lgan gazsimon mahsulotni neytrallash uchun 12 % li (p=1,25 g/ml) kaliy gidroksid eritmasidan qancha hajm (ml) sarflanadi?
A) 56 B) 70 C) 35 D) 28
51. O‘rtacha molar massasi 9 g/mol bo'lgan formaldegid va vodoroddan iborat aralashma nikel katalizatoridan o'tkazildi. Hosil bo'lgan aralashma 0°C gacha sovutilganda o'rtacha molar massasi 6 g/mol bo'lgan gazlar aralashmasi olindi. Reaksiya unumini hisoblang.
A) 3/5 B) 1/2 C) 4/5 D) 3/4
52. Bir asosli to'yingan karbon kislota tarkibidagi jami bog'lar soni 26 ta bo'lsa, shu kislotaning 0,05 moli massasini (g) aniqlang.
A) 5,8 B) 7,2 C) 5,1 D) 6,5
53. Massasi 16,2 g bo‘lgan ikkita aldegid H2 yordamida to‘liq qaytarilganda 17 g spirtlar aralashmasi olindi, Xuddi shunday massali aldegidlar aralashmasi Ag2O = NH3 bilan to‘liq oksidlanganda 1 mol cho‘kma olindi. Dastlabki aralashmadagi molekular massasi kichik aldegidning mol ulushini hisoblang.
A) 1/4 B) 1/3 C) 3/4 D) 2/3
54. Tarkibida faqat benzol halqasi va gidroksil guruh tutgan ko‘p atomli fenolni yondirish uchun 0,75 mol kislorod sarflandi va 0,45 mol suv hosil bo‘ldi. Ko‘p atomli fenolning molar massasini (g/mol) aniqlang.
A) 142 B) 126 C) 158 D) 110
55. Metanal va uning gomologidan iborat 0,3 mol aralashma kumush ko'zgu reaksiyasida 0,7 mol cho'kma hosil qildi. Boshlang‘ich aralashmada metanalning massasi noma’lum aldegiddan 9,5 grammga kam bo‘lsa, noma’lum aldegidni toping.
A) propanal B) butanal C) pentanal D) etanal
56. To‘yingan bir atomli spirt va K ta’sirlashuvidan ajralib chiqqan gaz hajmi xuddi shunday miqdordagi spirtning yonishidan hosil bo‘lgan suv bug‘lari hajmidan 8 marta kam bo’lsa, noma’lum spirtning molar massasini (g/mol) hisoblang. (hajmlar n.sh. da o‘lchangan)
A) 88 B) 46 C) 60 D) 74
57. Metanolning kislorodda yonish termokimvoviy tenglamasiga ko‘ra 140 kj issiqlik ajralib chiqdi va 4 g kislorod ortib qoldi. Dastlabki aralashmadagi kislorodning massa ulushini (%) hisoblang.
(2CH3OH(g) + 3O2(g) = 2CO2(g) + 4H2O(g) + 1400 kJ,)
A) 32 B) 68 C) 34 D) 48
58. Umumiy miqdori 0,9 mol bo‘lgan bir atomli spirt va kisloroddan iborat 31,6 g aralashma to‘liq reaksiyaga kirishganda 2,24 litr (n.sh.) kislorod ortib qolgan bo‘lsa, noma’lum spirtni aniqlang.
A) butanol B) etanol C) propanol D) metanol
59. Aldegid kumush oksidining ammiakli eritmasida oksidlanishidan 32,4 g cho'kma
va kislota hosil bo‘ldi. Ushbu kislota propanol–2 bilan H2SO4 ishtirokida reaksiyaga kirishganda 17,4 g tegishli murakkab efir hosil bo‘ldi. Reaksiya uchun olingan aldegidni aniqlang.
A) HCHO B) CH3CH2CHO
C) CH3CH2CH2CHO D) CH3CHO
60. Noma’lum to’yingan aldegidning 1,0 moli oksidlanishidan olingan karbon kislotaning massasi shu aldegidning 0,5 moli yonishidan hosil bo‘lgan karbonat angirid massasidan 8 g ga ko‘p bo‘lsa, aldegidni aniqlang.
A) metanal B) etanal C) butanal D) propanal
61. 14,8 g aldegid va propanol aralashmasiga kumush oksidning ammiakli eritmasi qo‘shib bir oz qizdirilganda 43,2 g cho‘kma tushdi. Agar boshlang'ich aralashmadagi aldegidning spirtga nisbati 2:1 mol bo‘lsa, aldegid nomini aniqlang.
A) metanal B) propanal C) etanal D) butanal
62. 1 mol spirtning yonishidan hosil bo‘lgan karbonat angidrid massasi 2 mol shu spirtning oksidlanishidan hosil bo‘lgan kislota massasiga teng. Spirtning bitta molekulasi tarkibidagi atomlar sonini toping.
A) 15 B) 12 C) 9 D) 18
63. Uglerodning massa ulushi 40 % bo'lgan metan va metanol aralashmasi yondirildi. Yonish mahsulotlarining umumiy massasi 32 g bo'lib, tarkibida massa jihatdan 5 % vodorod mavjud ekanligi ma’lum. Yoqish uchun olingan namuna massasini (g) toping.
A) 16 B) 6 C) 8 D) 12
64. Massasi 36,8 g bo‘lgan spirt va fenol aralashmasiga ortiqcha miqdordagi natriy ta’sir ettirilganda 5,6 litr (n.sh.) vodorod ajralib chiqdi. Shuncha miqdordagi aralashmani to’la neytrallash uchun 50 g 16 % li natriy gidroksid eritmasi sarflandi. Spirtni aniqlang.
A) metanol B) etanol C) propanol D) butanol
65. 84,6 g fenolga nitrat kislota ta’sir ettirilganda (H2SO4 ishtirokida) teng mol miqdordagi o–nitrofenol, p–nitrofenol va pikrin kislotalar hosil bo‘lsa, reaksiyada qatnashgan nitrat kislota massasini (g) toping.
A) 157,5 B) 94,5 C) 126 D) 63
66. 75 g to'yingan bir asosli karbon kislota molekulasida 10 ⦁ NA dona atom mavjud
bo‘lsa, 1 mol kislota tarkibidagi atomlar sonini hisoblang.
A) 11 ⦁ NA B)14 ⦁ NA C) 8 ⦁ NA D) 5 ⦁ NA
67. 145 g bir atomli to‘yingan aldegid molekulasi tarkibida 25 mol atom bo‘lsa, noma’lum aldegidni toping.
A) etanal B) propanal C) metanal D) butanal
68. 64,4 g spirtning oksidlanishidan 61,6 g aldegid hosil bo‘lsa, shunday massadagi
spirtdan olinadigan kislotaning natriyli tuzi massasini (g) toping.
A) 114,8 B) 98,4 C) 140,8 D) 105,6
69. To'yingan bir asosli karbon kislota to‘liq yondirilganda 11,2 litr (n.sh.) karbonat angidrid hosil bo'ldi. Xuddi shunday massali kislotani neytrallash uchun 32 ml (p=1,25 g/ml) 12,5 % li NaOH eritmasi sarflandi. Kislotaning molekular massasini hisoblang.
A) 74 B) 60 C) 46 D) 88
70. Metanal gomologi tarkibida N(H+O)/N(C) = 2,25 bo’lsa, 3,6 g ushbu aldegid yonishidan hosil bo‘lgan gaz kalsiy karbonat suspenziyasi orqali o‘tkazilganda necha gramm CaCO3 eritma tarkibiga o‘tadi?
A) 30 B) 10 C) 40 D) 20
71. 10,8 g metanal gomologi tarkibida 6 ⦁ NA elektron mavjud. Ushbu aldegidga 4,48 litr (n.sh.) vodorod qo'shib katalizator ustidan o'tkazilganda qancha (g) reaksiya mahsuloti olinadi?
A) 15,2 B) 14,8 C) 18,5 D) 11,1
72. 18,8 g metanol va etanol aralashmasi mis (II)–oksid ustidan o‘tkazilganda 32 g mis olindi. Aralashmadagi spirtlarning mol nisbatini toping.
A) 1:3 B) 1,5:1 C) 1:1 D) 2:1
73. 17,6 g to‘yingan bir asosli karbon kislota tarkibida m(C + H)/m(O) = 1,75 bo‘lsa, ushbu kislota namunasi metanol bilan to‘liq ta’sirlashib (H+ ishtirokida) necha gramm murakkab efir hosil qiladi?
A) 20,4 B) 29,0 C) 25,5 D) 23,2
74. 0,5 mol glitserinning nitrat kislota bilan ta’sirlashishi natijasida di– va trinitroglitserin aralashmasi hosil bo‘ldi. Hosil bo‘lgan aralashmadagi kislorod atomlari dastlabki glitserindagiga nisbatan 2,6 marta ko‘p bo‘lsa, sarflangan nitrat kislota miqdorini (mol) toping.
A) 1,4 B) 0,9 C) 1,2 D) 1,0
75. Ma’lum miqdor aldegid qaytarilganda 14,8 g to‘yingan spirt olindi. Xuddi shunday miqdordagi aldegid oksidlanganda 17,6 g to'yingan bir asosli karbon kislota olinishi ma’lum bo‘lsa, aldegidni aniqlang.
A) propanal B) etanal C) metanal D) butanal
|
