|
§.Tebranish turlari. Tebranishda tezlik va tezlanish
|
| bet | 42/54 | | Sana | 23.01.2024 | | Hajmi | 2,27 Mb. | | #143558 |
Bog'liq Mexanika34§.Tebranish turlari. Tebranishda tezlik va tezlanish.
Tebranishlar 2 hil bo’ladi: 1) so’nuvchi, 2) so’nmas.
Vaqt o’tishi bilan amplitudasi kamayadigan tebranish so’nuvchi tebranish deyiladi.
Ishqalanishli (qarshilikli) sistemalarda tebranishlar so’nadi va garmonik bo’lmaydi, ya’ni so’nuvchi tebranishlar garmonik emas.tebranishlarning so’nish tezligi tebranish sistemasidagi ishqalanishga (qarshilikka) bog’liq.
Vaqt o’tishi bilan amplitudasi o’zgarmaydigan tebranish so’nmas tebranish deyiladi.
Tebranishlar 3 turga bo’linadi: 1) erkin tebranishlar; 2) majburiy tebranishlar; 3)Avtotebranishlar.
Bir marta kuch ta’sir etgandan so’ng hech qanday tashqi tas’sirsiz ro’y beradigan tebranishlar erkin tebranishlar deyiladi.
Davriy ravishda ta’sir etuvchi kuch ta’sirida ro’y beradigan tebranishlar majburiy tebranishlar deyiladi.
B ir marta energiya olib o’z-o’zini boshqaradigan tebranishlar avtotebranishlar deyiladi.
Tashqi tas’sir etayotgan kuch chastotasi bilan jismning hususiy chastotasini mos kelishi natijasida amplitudaning keskin ortib ketishi rezonans deyiladi.
Rezonans vaqtida fazalar farqi nolga teng.
Majburiy tebranish amplitudasi majburlovchi kuch chastotasi ortishi bilan oldin ortadi, maksimumga etgandan so’ng kamayadi.
— maksimal tezlik. — maksimal tezlanish.
— tebranishdagi tezlanish (Tangensial tezlanish). — tebranishdagi tezlik
— garmonik tebranishning to’liq energiyasi
??? 1)So’nuvchi tebranish deb nimaga aytiladi? 2)So’nmas tebranish deb nimaga aytiladi? 3)Erkin tebranishlar deb nimaga aytiladi? 4)Majburiy tebranishlar deb nimaga aytiladi? 5)Avtotebranishlar deb nimaga aytiladi? 6)Rezonans deb nimaga aytiladi?
Takrorlash uchun masalalar.
Garmonik tebranayotgan nuqta tezligi vaqtga bog`liq ravishda qanday o`zgaradi?
O`zgarmaydi. C) Vaqtga to`g`ri proporsional.
Sinus yoki kosinus qonuni bo`yicha D) T.J.Y.
Moddiy nuqtaning harakat tenglamasi (m) bo`lsa, uning tezligi amplitudasi qanday (m/s) bo’ladi? A) 3,14 B) 1,57 C) 6,28 D) T.J.Y.
Jism X o`q bo`ylab (m) qonunga muvofiq tebranmoqda. Uning maksimal tezligi qanday (m/s)? A) 1,8 B) 0,2 C) 5 D) 3,6
|
| |
