|
§.O`rtacha tezlik. Oniy tezlik
|
| bet | 6/54 | | Sana | 23.01.2024 | | Hajmi | 2,27 Mb. | | #143558 |
Bog'liq Mexanika5§.O`rtacha tezlik. Oniy tezlik.
Amalda (ko’p hollarda) jismning harakat tezligi o’zgarib turadi.avtomobil joyidan qo’zg’alib tezligini ortirib boradi. Ma’lum bir vaqt u tekis harakat qilib, so’ngra tezligini kamaytirib boradi va natijada to’htaydi. Bunda u teng vaqt ichida turlicha masofa bosib o’tadi. Buharakatda tezlik tushunchasi o’rniga o’rtacha tezlik tushunchasi kiritiladi.
O’rtacha tezlik deb butun bosib o’tilgan yo’lni, shu yo’lni bosib o’tish uchun ketgan vaqtga nisbati bilan o’lchanadigan fizik kattalikka aytiladi.
— o’rtacha tezlik, υo’r— o’rtacha tezlik [υo’r]=m/s. Sum — bosib o’tgan yo’l, [Sum]=m.
tum — shu yo’nil bosib o’tishga ketgan vaqt, [tum]=s.
Moddiy nuqta yo’lning yarmini υ1 tezlik bilan, qolgan yarmini υ2 tezlik bilan, o’tsa uning butun yo’l davomida o’rtacha tezligi quyidagi formula bilan topiladi:
— yo’llari teng bo’lgandagi o’rtacha tezlik (S1=S2)
υ1-yo’lning birinchi yarmidagi tezlik, υ2-yo’lning ikkinchi yarmidagi tezlik.
Moddiy nuqta harakat vaqtining yarmini υ1 tezlik bilan, qolgan yarmini υ2 tezlik bilan, o’tsa uning butun harakat vaqtidagi o’rtacha tezligi quyidagi formula bilan topiladi:
— vaqti teng bo’lgandagi o’rtacha tezlik (t1=t2)
υ1-vaqtning birinchi yarmidagi tezlik, υ2-vaqtning ikkinchi yarmidagi tezlik.
Jismning aniq bir vaqt mometntidagi yoki traektoriyaning aniq bir nuqtasidagi tezligi oniy tezlik deyiladi.
— oniy tezlik. Δt-juda kichik vaqt oralig’i. ΔS — shu juda kichik vaqt oralig’idagi ko’chish.
|
| |
