• O‘ZBEKISTONDA ISLOM MANBALARINING O‘RGANILISHI Islom dinining asosiy manbasi bo‘lgan
  • ISLOM DININING MARKAZIY OSIYOGA KIRIB




    Download 2,32 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet37/99
    Sana04.06.2024
    Hajmi2,32 Mb.
    #260033
    1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   99
    Bog'liq
    dunyo dinlari tarixi 10 uzb

    ISLOM DININING MARKAZIY OSIYOGA KIRIB 
    KELISHI
    Payg‘ambar Muhammad (s.a.v.) vafotidan so‘ng u ki-
    shining eng yaqin izdoshlari Abu Bakr (632–634), Umar 
    ibn Xattob (634-644), Usmon ibn Affon (644–656) va 
    Ali ibn Abu Tolib (656–661) (r.a.)lar musulmonlar ja
    -
    moasiga rahbarlik qildilar. Bu davr islom tarixida «Xu-
    lafoi-roshidin» (To‘g‘ri yo‘ldagi o‘rinbosarlar) davri deb 
    ataladi.
    Usmon ibn Affon (r.a.) davriga kelib musulmonlar 
    hozirgi Turkmaniston hududlariga kirdilar. Sekin-asta 
    arab-musulmon qo‘shinlari Xuroson va Movaroun nahr 
    hududlarini egallab, islom dinini tarqata boshladilar. 
    Lekin arablar egallagan yerlarning aholisi bir zumda 
    Islom ta’limotiga ko‘ra, Muhammad payg‘ambar nomi zikr etilgan-
    da unga hurmat yuzasidan «sollallohu alayhi vasallam» (qisqacha: s.a.v.: 
    «unga Allohning rahmat va salomi bo‘lsin») yoki «alayhis-salom» (qisqa-
    cha: a.s.: «unga salom bo‘lsin») iborasini aytish lozim hisoblangani uchun 
    islom tarixiga oid adabiyotlarda s.a.v. yoki a.s. qisqartmasi ishlatiladi.
    Toshkentdagi 
    Usmon 
    Mus’hafining 
    varag‘i


    63
    musulmonlarga aylanib qolmadi. Markaziy Osiyoda IX asr o‘rtalariga kelibgi-
    na, ya’ni Movarounnahr fathidan bir yarim asr o‘tgach, islom mahalliy aholi-
    ning asosiy diniy e’tiqodiga aylandi.
    Markaziy Osiyoga islom dinining kirib kelishi bilan mintaqada ijti-
    moiy-ma’naviy soha rivojlana boshladi. O‘lkada iqtisodiy yuksalish yuz berdi, 
    dunyoviy va diniy fanlar tez sur’atlar bilan rivojlandi.
    O‘zbekiston hududida islom dinining sunniylik yo‘nalishi, xususan, Hanafiy 
    (Imom A’zam) mazhabi qaror topdi.
    O‘ZBEKISTONDA ISLOM
    MANBALARINING O‘RGANILISHI
    Islom dinining asosiy manbasi bo‘lgan
     
    Qur’oni karim mustaqillikning 
    dastlabki yillaridan boshlab o‘zbek olimlari va din ulamolari tomonidan 
    o‘rganila boshlandi. Chunonchi, u jadallik bilan o‘zbek tiliga tarjima qilindi 
    va chop etildi.
    Qur’oni karimning ilk bor to‘liq ravishda zamonaviy o‘zbek tilida-
    gi tarjimasi Alouddin Mansur tomonidan amalga oshirildi. Mazkur tarjima 
    1990–1992-yillarda «Sharq yulduzi» jurnalida e’lon qilingan bo‘lsa, 1992-yili 
    alohida kitob shaklida ko‘p nusxada nashr etildi. 
    1991-yildan boshlab Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf (1952–
    2015) tomonidan yozilgan «Tafsiri Hilol» nomli tarjima-tafsirning avval 
    27, 28, 29, 30-poralari nashr qilindi. Aytish kerakki, ushbu tafsir zamonaviy 
    o‘zbek tilidagi keng izohli va sharhlarga boy asarlardan biridir. Ushbu tafsir 
    2005-yilda olti jildda to‘liq nashr etildi, so‘ngra uning tuzatilgan va to‘ldirilgan 

    Download 2,32 Mb.
    1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   99




    Download 2,32 Mb.
    Pdf ko'rish