14
XVII asrga kelib Yevropada cherkov hokimiyatining
susaya boshlashi, hurfikrlilik namoyandalari — din
tanqidchilarining paydo bo‘lishi, XIX asrning ikkinchi
yarmida Charlz Darvin tomonidan «Turlarning kelib
chiqishi» (1859) nomli asarning chop etilishi ham ma-
terialistik qarashlarning rivojlanishiga turtki bo‘ldi.
Keyinchalik mazkur qarashlar Avgust Komt va Lyudvig
Buxnerlar tomonidan eng cho‘qqiga ko‘tarildi.
Unga ko‘ra din bu ijtimoiy hodisa, inson tafakkuri,
hissiyotlari mahsulidir. Mazkur qarash tarafdorlari fikri
-
cha, dinlar soddadan murakkabga, umumiylikdan xusu-
siylikka, ko‘pxudolikdan yakkaxudolikka tomon uzoq
tarixiy evolutsion jarayonni bosib o‘tgan.
Mazkur qarash tarafdorlari fikriga ko‘ra, uyqu, tush
va nafas olish kabi holatlarda tanani bosh qaruvchi va
o‘lim bilan undan ajratib turuvchi, hayot bag‘ishlo-
vchi qandaydir kuch mavjudligiga ishongan ajdodlari-
Materialistik
yondashuv
—
dinlarning kelib
chiqishini ib-
tidoiy insonning
qo‘rquvlari bilan
bog‘laydi.
NUH PAYG‘AMBAR QAVMINING
