5)
Teri rangini tasvirlovchi leksik birliklar:
Ingliz tilida
– negro, weather-beaten, white, black, brown, green, sunburned,
flushed, pale, purple, tanned, yellow, fair va boshqalar;
Oʼzbek tilida – toʼq qora, uniqqan yuzli, oppoq, qoramtir, sogʼlom, oʼlik, qoraygan,
qizargan, oqarib ketgan, qizarib
boʼgʼriqqan, sariq rangli kabi leksik birliklar.
6)
Isnon gavdasini tasvirlovchi leksik birliklar:
Ingliz tilida
– elegant, enormous, gigantic, elfin, upright, fat, heavy, too short, slim,
tall, pump, hunched, beefy, brawny, muscular, obese, slender, coltish, angular,
elephantine, portly, charming, delicate, bluff, heavily, feeble, solid, giant va
boshqalar;
Oʼzbek tilida – kelishgan, bahaybat, ulkan, mitti, tik, semiz, gavdali, pakana, nozik,
baland, dumaloq, qaddi bukilgan, yoʼqon, baquvvat, alpqomat, biqqidek, latifqomat,
novcha, besoʼnaqay, fildek bahaybat, barvasta, latofatli, koʼxlik, alifdek, nimjon,
zim-zambil, devqom
at, toʼla va shu kabilar.
7) Soqolni tasvirlovchi leksik birliklar:
Ingliz tilida
– straw-color, white, black, tawny, pointed, golden, bristly, curly,
shaggy, scarce-bearded, grey, reddish, yellow, big, cut, as white as snow, blue,
Proceedings of International Educators Conference
Hosted online from Rome, Italy.
Date: 25
th
Nov., 2023
ISSN: 2835-396X Website: econferenceseries.com
58
chinchilla, red, reddish, long, hungerly, soft, delicate, disheveled va boshqalar;
O’zbek tilida – sargʼish, oq, qora, malla, choʼqqi, soqollari yulingan, echki soqol,
oltinrang, malla, dagʼal, jingalak, paxmoq, siyrak, tillatus, toʼrvasoqol, sabza
urgan, ketmon soqol, kalta, oppoq, koʼkamtir, moshkichiri va shu kabilar.
Yuqorida yuz tasvirini ifodalashda qoʼllanadigan leksik birliklar ingliz va oʼzbek
badiiy matnlarida qoʼllangan soʼzlar oʼziga xos xususiyatlarga ega boʼlib, bular
mazkur tillardagi lingvistik xususiyatlardan
tashqari, oʼziga xos lingvokulturologik
va lingkognitiv xususiyatlarni oʼzida mujassam etadi. Jumladan inson gavdasini
ifodalashda qoʼllanadigan “alpqomat” leksik birligi lingvokulturologik xususiyatga
ega boʼlib, odatda kuchli, katta gavdaga ega boʼlgan, baquvvat insonlarga nisbatan
ishla
tiladi. Ushbu soʼz O’zbek tilining izohli lug’atida quyidagi maʼnolarga ega: 1.
Qadimgi turkiy xalqlarda ikki qoʼshin oʼrtasidagi jang boshlanishidan oldin
yakkama-
yakka olishuvda ishtirok etuvchi jangchi; 2. Oʼzbek xalq dostonlarida
gʼayritabiiy kuch-quvvati, mardligi, jasorati va shu kabilar bilan ajralib turadigan
qahramon sifati.
Xalq dostonlari xalq ogʼzaki ijodi hisoblanib, unda xalqning
turmush tarzi, urf-odat va marosimlari, olamni milliy anglashi kabilar namoyon
boʼladi. “Аlpqomat” soʼzi kuchli, baquvvat, mard, jasoratli insonlarga nisabatan
ishlatilganligi bois ingliz tiliga
“heracle figure” tarzida tarjima qilinsa maqsadga
muvofiq boʼladi. Chunki, aynan “heracle figure” birligi o’zbek tilidagi “alpqomat”
leksik birligiga mos.
|
