|
E. Yuzlikayeva 20l5-yil 5110300 -“Kimyo o’qitish metodikasi” yo’nalishi bakalavriat talabasi Rustamov Suxrob Fozilovichning
|
| bet | 15/23 | | Sana | 18.06.2024 | | Hajmi | 1,81 Mb. | | #264187 |
Bog'liq bNcRQ5LrSpirtlar bilan reaksiyasi:
5.
oddiy efirning hosil bo’lishi.
6. Murakkab efirning hosil bo’lishi.
Atsetilen qatori uglevodorodlari reaksion qobiliyati juda yuqori bo’lgan birikmalardir. Ular molekulasida bir necha reaksion markazlar bo’lib, π – bog’lar uzilish hisobiga: radikal, elektrofil, nukleofil birikish reaksiyalariga kirishadi. sp – gibridlangan uglerod atomining boshqa uglerod atomlariga (sp2, sp3 – gibridlangan) nisbatan elektromanfiyligi katta. Shu sababli atsetilen molekulasidagi uch bog’ tutgan uglerod atomidagi vodorodlar elektronlarini uglerodga berib oson proton ko’rinishida uziladi, shuning uchun ham kislotalik xarakteriga ega va almashinish reaksiyalariga kirishadi.
yoki
Bundan tashqari alkinlar dimerlanish, sikloolegomerlanish, polimerlanish, oksidlanish va boshqa reaksiyalarga ham kirishadi.
1. Katalitik gidrogenlanish.
Reaksiya bosqichma – bosqich boradi.
Bu reaksiya stereoselektivlikga ega emas. Chunki ham sis ham trans izomer hosil bo’ladi.
I. Elektrofil birikish reaksiyalari AE.
Alkinlar elektrofil birikish reaksiyalariga alkenlarga nisbatan sustroq kirishadi. (elektrofil reagentlar – gologenlar, og’ir metallar, kuchli kislotalar). Bunday reaksiyalarga atsetilen gomologlari atsetilenga nisbatan osonroq yoki aktivroq kirishadi. Chunki alkil guruh +δ – effekt tufayli – C ≡ C – bog’ning elektron bulut zichligini oshiradi. Ya’ni molekulaning elektronodonorlik xususiyati ortadi.
1. Galogenlash. Alkinlar ham oddiy sharoitda bromli suvni rangsizlantiradi. Bunda bromli suvdagi bromni uch bog’ga birikishi (trans birikish) sodir bo’ladi.
ham sis ham trans isomer hosil bo’lishi mumkin.
Bu reaksiya alkenlardagiga nisbatan sekinroq boradi va AE tipida boradi.
Bu reaksiya erkin radikal mexanizmda ham borishi mumkin.
2. Gidrogenlanish reaksiyasi (H-elektrofillar bilan reaksiyalari)
Alkil atsetilenlar H-elektrofillar bilan tezroq Markovnikov qoidasiga binoan reaksiyaga kirishadi. (trans birikish sodir bo’ladi)
Mexanizm. Reaksiya bir valentli mis tuzlari ishtirokida tezlashadi.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
E. Yuzlikayeva 20l5-yil 5110300 -“Kimyo o’qitish metodikasi” yo’nalishi bakalavriat talabasi Rustamov Suxrob Fozilovichning
|
