|
Zaharli moddalarining ruhsat etilgan me'yoridan oshgan martasi
|
| bet | 43/119 | | Sana | 07.02.2024 | | Hajmi | 0,61 Mb. | | #152531 |
Bog'liq Ekologiya 11. Rom уоrм ато. Л tos II кenт z 1 L-fayllar.orgZaharli moddalarining ruhsat etilgan me'yoridan oshgan martasi
(ZMRE)
| | | |
Suvning zaharlanish darajasi
| |
1
|
Ruxsat qilinadi.
|
2.......3
|
O'rtacha mu'tadil.
|
4.......10
|
Yuqori
|
100
|
Juda yuqori.
|
6-jadval
Suvning sifatini aniqlash
8.4. Qattiq chiqindilardan atrof muhitni himoya qilish.
Sanoati rivojlangan barcha mamlakatlarda qattiq chiqindilar juda katta miqdorda to'planadi. Qattiq chiqindilar o'zlarini qolavyersa atrof muhitni iflos qilish Ьilan Ьir qatorda, ular juda katta yer maydonini ham band qiladi. Ushbu yerdan ekin maydoni sifatida madaniy o'simliklarni o'stirib inson uchun foydali mahsulotlar yetishtirsh mumkin.
Qattiq moddalar faqatgina atmosferani ifloslantiruvchi Ьo'lmasdan balki ular tarkiblda ikkinchi xil foydali moddalar Ьоr, bu moddani qayta ishlash yordamidagina ajratib olish mumkin. Qattiq moddalar uzoq turib qolsa yog'inlar yog' ishidan suvlar oqib yaqin atrofni ifloslantiradi.
Bu chiqindilami yoqish mutloqo yaramaydi, tutun Ьilan atmos
fyeraga juda zaharli gazlar va qattiq metallar uchib chiqadi. Ustidan yomg'ir va qor tushishi natijasida zaharli moddalar sekin asta tuproqqa singib yer osti suvlarni ham zaharlaydi.
Qattiq chiqindilar to'planib uzoq vaqt turib qolgan joylarda toza langanidan so'ng ham uzoq vaqt bu joyda o'simliklami ekish mumkin
emas. Modamiki o'simlik ekib o'stirilar ekan o'sha mahsulotlami iste' mol qilish mumkin emas. Chunki bu o'simliklar tuproqdan ozuqa
moddalar orqali ko'pgina zaharli moddalami tuproqdan o'zi Ьilan olib chiqadi. Bu tuproqlarda temir, xrom va boshqa moddalar yoki qaysi tur qattiq chiqindi Ьo'lishigi qarab tuproqda o'sha moddalar ko'p bo'ladi.
Sanoat chiqindilari 12.1.007-76 Davlat standarti bo'yicha
tarkibldagi zaharli moddalar va tashqi muhitni ifloslantirishi Ьilan to'rt guruhga Ьо'Iinadi.
96
97
Favqulodda xavfli
Juda xavfli
O'rtacha xavfli
Sal xavfli
4 guruhga sanoat chiqindilari tarkiЬida zaharli moddalar saqlamay diganlar kiradi. Bu guruh chiqindilar tarkiblda fosfotlarni, marganets, ruxning simob tuzlarini saqlaydi.
3 guruhga korxona chiqindilari tarkiЬida mis sulfati, misning
otquloq 'kislotasi tuzlari, nikelning xlorli tuzi, qo'rg'oshin oksidi va boshqalarni saqlashi Ьilan inson hayotiga xavf soladi.
2 guruhga korxona chiqindilari tarkiЬida inson hayoti uchun xavf
soladigan simob, margimush, xrom, qo'rg'oshinli azot va boshqa zaharli tuzlarni saqlashi Ьilan juda xavfli hisoЫanadi.
Korxona cblqindilari ikkiga bo'linadi ya'ni Ьiridan foydalanish
mumkin, ikkinchi turidan mutloq foydalanib bo'lmaydi.
Sanoat korxonasi chiqindilaridan g'isht, qurilish matyeriallari, yo qilg'i mahsulotlari shuningdek, ayrim elementlarni sof holda ajratib oli nadi. Masalan neftni qayta ishlash sanoatida chiqadigan shlam qoldiqlari qayta ishlansa l mln tonnasidan 4300 tonna kobet olish mumkin.
Metallurgiya komblnati shlaklaridan va issiqlik energiya ishlab chiqaradigan Ьо' limlaridan chiqqan kuldan tsemont, o'g'it matyerial tolalar qayta ishlab olinadi. Shuningdek, ulardan kislotlarga chidamli izolyatsiya matyeriallari va beton quyish uchun qurilmalar tayyorlanadi.
Foydalanish mumkin bo'lgan inson va taЬiat uchun xavfli bo'lgan chiqindilar zararsizlantirib aholi punktlaridan mutloq uzoq joylarda
ko'mib tashlanadi. Chiqindilami tyermik usul Ьilan zararsizlantirishla maxsus o'choqlarda ular 1000-1200°S da kuydiriladi, ammo ularning yonishidan zaharli gazlar hosil bo'lsa ular albatta maxsus ushlagichlar yordamida ushlab qolinadi.
Bizdagi sanoat korxoнalaridan Olmaliq va Angrenda chiqindilar miqdori juda ko'payib ketadi. Ba'zan to'plangan chiqindilar miqdori 40 mln. tonnagacha etish mumkin, bu korxonalardagi chiqindilarning ko'p chiligi qayta ishlanadi. Ammo ko'mib tashlanadi. O'ta zaharli bo'lgan
chiqindilar qalinligi 10 mm bo'lgan temir konteynyerlarga solib mahkam-Iab to'rt tomoni betonlangan chuqurlarga ko'miladi, suyuq
chiqindilar uchun ajratilgaп chuqurliklar hamma tomoni betonlanib chetlariga tuproq solinib ko'miladi. Betonlangan chuqur yer yuzasidan
kamida 80-100 sm pastda qoladi.
98
Yirik shaharlarda sanoat chiqindilari juda ko'plab chiqadi. Masalan eng katta shaharlardan Ьiri bo'lgan Moskva shahrida qattiq, uy-ro'zg'or chiqindilari Ьir odam boshiga Ьir yilda 300 kg to'g'ri keladi. Shundan qog'oz va kartonlar 28.8%; metall jinslar 5.7%; oziq-ovqat chiqindilar 28.5%; plastmassa 5.1%; tekstil 3.1%; oyna 4.4%; yoqilg'i matyeriallari
1.8%; inyert matyeriallar 3.4%; mayda chang cl1iqindilar 19.2% chiqindi
hajmini tashkil qiladi.
RespuЫikamiza qattiq chiqindilar asosan enyergetika byeruvchi in shoatlardan kul va shlaklar; qora va rangli metallurgiyadan shlaklar, koks qoldiqlari; ko'mir qazib oluvchi sanoatdan chang chiqindilar; yo g'ochni qayta ishlovchi xo'jaliklardan qipiq va qirindilar; kimyo sanoati dan fosfogipslar shaklida hosil bo'ladi.
Qattiq chiqindilar tarkiЬida turli kimyoviy moddalar bo'lib o'ta zaharli moddalar mishyak, ftor, fosfor, simobdan tortib inyert modda largacha bo'ladi, bo'ladi, bular bo'r, gips va loylar.
|
| |
