|
Ekologiya 11. Rom уоrм ато\. Л tos II кenт z 1: L
|
| bet | 75/119 | | Sana | 07.02.2024 | | Hajmi | 0,61 Mb. | | #152531 |
Bog'liq Ekologiya 11. Rom уоrм ато. Л tos II кenт z 1 L-fayllar.org10.4. Mikroklimat
Mikroklimat deb, kichik Ьir mahalliy joyda shakllangan relef, joy, tupюq tiplari, alohida o'simliklш· qoplami va iqlim sharoitiga aytiladi.
Ma'lum joyning mikroiq\im sharoitini o'rganish uclшn albatta
havo harorati va nam\igini o'lchab borish lozim bu ish ikki xil balandlikda olib boriladi.
yer ustining yoki tuproqning 0-20 sm balandligidagi havo harorati;
tuproqning yuza qismidan 150-200 sm balandlikdagi havo harorati yoki odam bo'yi balandligidagi harorat.
Barcha o'lchashlarda kuzatuvlar har doim soya joyda olib boriladi. Agarda yeming ustki qismida namlik yuqo1·i bo'lsa, hatto kun issiq
bo'lganda ham harorat 2-З0С ga yuqori bo'ladi. Mikroiqlim kuzatish larini vaziyatdan kelib chiqib turli sharoitlarda olib borish mumkin: o'rmon, o'tloq, yaylov, ekilgan dala, shudgorlangan maydon va hokazo. Bu joylarda ayniqsa o'simliklar qop\amining rivojlanishini kuzatib borganda o'zgarishlarni yaqqol sezish mumkin bo'ladi. Mikroiqlim shakllanishida shamolning o'mi juda katta hisoЬ\anadi. Bundan tashqari mikroiqlimga mezorelefva tabliy sharoitdagi qir-adirlamingjoylashuvi yani qiya yoki tekis\igi ham katta tasir ko'rsatadi.
Kunning issiq kunlarida mezorelefning past tekislikjoylarida havo harorati balandliklarga, cho'qqilarga qaraganda 2-4°S ga yuqori bo'\ishi t,,1zatiladi, tepa\iklarda tuman, shudring tez-tez bo'\ishi tufayli harorat pasayib boradi. Qish kunlarida past tekislik\arda havo harorati ba\and tepajoylarga qaraganda Ьir necha daraja past bo'\adi. Shuningdek,janub tomonda harorat shimolga qaraganda yuqori bo'lishi ham hech kimga sir
'•
182
emas, mikroiqlimning o'zgarishi o'simliklar qoplamining shakllanib borishida ham o'z tasirini o'tkazadi.
Yuqoridagi kuzatishlarni faqatgina tuman va qishloq joylarda olib borish mumkin, chunki tabliy muhit bu yerlarda mavjud shahar joylarda kuzatishlar blroz o'zgaradi,sabab shuki shaharda o'simliklar va land
shaftlar haqida deyarli ma'lumot olib bo'lmaydi. Bu yerda antropogen omillaming tablatga tasirini yaqqol ko'rish mumkin, hamma joyda asfalt, beton uylar, toshdan bo'lgan Ьinolar, katta yo'llar, issiqlik
trubalari, zavod- fabrikalar, issiqlik chiqaruvchi stantsiyalar va ifloslangan atrof-muhitda ko'rish mumkin. Shaharlarda mikroklimat
boshqacha bo'ladi, barcha issiqlar qo'shilib havo harorati Ьir muncha
yuqori bo'lishiga sabab shuki quyosh nurining yerga tushish darajasi turli gazlar tuman, tutunlar qaytarishi yoki tutib qolishi sabaЫi pasayadi.
|
| |
