Elektronika – elm, texnika, istehsalat sahəsi olub, elektron vasitələrinin (EV) işlənibhazırlanması, tədqiqi və onlardan istifadə olunması prinsiplərini əhatə edir




Download 0,7 Mb.
bet17/26
Sana10.01.2024
Hajmi0,7 Mb.
#134372
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   26
Bog'liq
RƏQƏM TEXNİKA Aviasiya DİA üçün

Şəkil10.26.Avtorəqsrejimindəişləyənmultivibratorunprinsipial sxemi (a) və onun işinin zaman diaqramları (b).

Bu vaxt yüklənmiş C2 kondensatoru ikinci tranzistorunbazasında müsbət gərginlik artımı yaratdığından, ikinci tranzistor avtomatik olaraq bağlanır.T2 tranzistorun bazasında gərginlik sıfır qiymətini keçdikdən sonra tranzistor açılır və onun kollektor dövrəsində cərəyan yaranır.Bunun nəticəsində T2 tranzistorun kollektorunda müsbət gərginlik artımı yaranır ki, bu da öznövbəsində C1 kondensatoru ilə T1 tranzistorun bazasına verilərəkonu doyma rejimindən çıxarır.Bu vaxt T1 tranzistorun kollektor cərəyanı azalır ki, bu da onun kollektorunda mənfi gərginliyin artmasına səbəb olur.Gərginliyin bu mənfi artımı C2 kondensatoruilə T2 tranzistorun bazasına verilərək onun sonrakı açılmasını sürətləndirir.BuprosesselşəklindədavamedərəkT2tranzistorunun



tamdoyması(açılması)ilənəticələnir.BumüddətərzindəC1 kondensatorununlövhələrindəgərginlikpraktikiolaraqdəyişmirvə
ti1Rb1C1ln20.7Rb1C1
(10.21)

təxminən mənbəyin - Ek gərginliyinə bərabər olur. C1 kondensatoru- nun sağ lövhəsi doyma halında olan T2 tranzistorunun açıq kollektor keçidiiləəlaqələnib,sollövhəsiəvvəlkikimiT1tranzistorunun
alarıq.BunaoxşarolaraqT2tranzistorunçıxışındaalınanimpulsun davametmə müddəti üçün yazmaq olar:

bazası ilə birləşir və onun müsbət gərginliyinin artması tranzistoru bağlı vəziyyətində saxlayır. Beləliklə, multivibrator ikinci kvazidayanıqlı hala keçir.Bu halda T1 tranzistoru tam bağlı, T2 tranzistoru isə doymarejimində olur. C1kondensatoru Rb1rezistoru,-
ti2Rb2C2ln20.7Rb2C2

Multivibratorunsimmetriksxemiüçün:


(10.22)

Ek mənbə və doyma rejimində olan T2 tranzistorunun qapalı emitter- kollektordövrəsindəboşalır.C1kondensatorusıfraqədərboşaldıqdan sonraT1tranzistorununkollektorundaçıxışimpulsununformalaşması bitmiş olur.Bu müddətdə C2 kondensatoru isə Rk1 rezistoru və doymuş T2 tranzistorunun giriş dövrəsi ilə (emitter keçidi ilə) mənbəyin-Ekgərginliyinəqədərtamyüklənir(şəkil10.26,b).
Tranzistorlarselşəkilliprosesnəticəsindərollarınıdəyişdikdənsonra
ti1ti2ti0.7RC0.7. (10.23)
burada -zaman sabitidir.
Multivibratorunçıxışındayarananrəqslərinperiodu: qeyri-simmetrik halda

sxem yenidən öz əvvəlki halına keçir. Sxemdə proseslər müəyyən T periodu ilə təkrarlanır.T1 tranzistorunun kollektorunda alınan impulsun ti davametmə müddəti T1 tranzistorunun bağlı qalma müddətinə uyğun olub, C1 kondensatorunun boşalma müddəti ilə təyin olunur.C1 kondensatoru boşalarkən onda gərginlikeksponensial olaraq aşağıdakı kimi azalır.
Tti1ti20.7(Rb1C1Rb2C2)

simmetrikhalda isə


T2t1.41.4RbC
olur.Simmetrikmultivibratorüçünrəqslərintezliyibelədir:
(10.24)
(10.25)


UC1
Uбаш

  • (U


son
tRb1C1

U

)e
баш
(10.19)
F1
T
0.7
RbC

BuradaUbaş-kondensatorunlövhələriarasındakıbaşlanğıc,Uson
isə boşalma prosesi qurtardıqdan sonrakı gərginliklərdir.

Çıxış impulsların amplitudu

Ek



tərtibində olur. Çıxış

Kondensatorboşalarkənonunlövhələriarasındakıpotensiallarfərqi– Ek-dan +Ek-yaqədəreksponensialqanunladəyişir.Onagörə də, Ubaş=-Ek ,Uson=+Ekgötürməkolar. Onda (10.19) ifadəsiaşağıdakı şəklə düşər:
impulsunun ön cəbhə müddəti tc 31 RkCkimi təyin oluna bilər. Qeyri-simmetrik multivibratorun (C1C2 )çıxışında alınan impuls- larınqdərinliyi,Tperiodunbuimpulslarındavametmə müddətlərinin
ənkiçiyinə(timin)nisbətiilətəyin olunur;

UC1Ek2EketRb1C1
(10.20)

Tranzistorunbirincikvazidayanıqlıhalındaqalmamüddətində, başqasözləT1tranzistorununçıxışındaalınanimpulsundavametmə


qT1C2. (10.26)
timin C1

müddətindəUC1=0olur.BuradanmultivibratorunT1tranzistorunun çıxışında alınan impulsun davametmə müddəti üçün

.


Download 0,7 Mb.
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   26




Download 0,7 Mb.

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Elektronika – elm, texnika, istehsalat sahəsi olub, elektron vasitələrinin (EV) işlənibhazırlanması, tədqiqi və onlardan istifadə olunması prinsiplərini əhatə edir

Download 0,7 Mb.