Elektronika – elm, texnika, istehsalat sahəsi olub, elektron vasitələrinin (EV) işlənibhazırlanması, tədqiqi və onlardan istifadə olunması prinsiplərini əhatə edir

dan sonra öz-özünə baş verir. Beləliklə, gözləmə rejimində multivi- brator yalnız müəyyən parametrli bir impuls generasiya edə bilər.Buna görə də, bu rejimdə işləyən multivibratorlara bəzən t ə k v i b ra t o r da deyilir.
Avtorəqs rejimində işləyən multivibratorun dayanıqlı tarazlıq halı yoxdur. O, iki kvazitarazlıq halına malikdir. Multivibrator bir kvazidayanıqlı haldan digərinə xarici təsir olmadan keçir.Bu vaxt multivibratorun çıxışında parametrləri sxemin tərkibindəki elementlərin parametrlərindən asılı olan impulslar ardıcıllığı alınır.
Sinxronlaşma rejimində multivibratorun çıxışında alınan impul- sların təkrarlanma tezliyi xarici sinxronlaşdırıcı gərginliyin tezliyi ilə təyinolunur.Relaksator iki tarazlıq halına malik olur və onunbu hal- larda qalma müddəti təkcə relaksatorun öz parametrlərindən yox, həmçinin sinxronlaşdırıcı gərginliyin periodundan da asılı olur.Sinxronlaşdırıcı gərginlik götürüldükdə isə multivibrator avtorəqs rejiminə keçir.
Avtorəqs rejimində işləyən multivibratorun iş prinsipi ilə tanış olaq. Belə multivibratorlardan müəyyən davametmə müddətinə və təkrarlanma tezliyinə malik olan düzbucaqşəkilli impulslar almaq üçün istifadə edilir.
Şəkil10.26-dakaskadlararasındakollektor-bazaəlaqəsi
dövrəsininzamansabiti üçün bu ₂CR_bolar.
₂C₂R_b2
-dir.Simmetrikmultivibrator

yaradılmış tranzistorlu simmetrik avtorəqs multivibratorun sxemi göstərilmişdir. Simmetrik multivibratorda R_k1=R_k2=R_k, R_b1=R_b2=R_b, C₁=C₂=C və T₁, T₂ tranzistorları eyni qrupa aid olub, yaxın parametrlərə malikdirlər. Burada C₁ və C₂ kaskadlar arasında rabitə yaradan kondensatorlardır.
Multivibrator avtorəqs rejimində işlədiyindən onun işinə istənilənzamananındanbaşlayaraqbaxmaqolar.Tutaqki,T₁tranzis- toru doyma, T₂ tranzistoru isə bağlı, C₁ kondensatoru boşalmış, C₂ kondensatoru isə E_k gərginliyə qədər yüklənmiş vəziyyətlərdədir.Bu andan başlayaraq C₁ kondensatoru yüklənməyə (dolmağa), C₂ kon- densatoru isə boşalmağa başlayır.C₁ kondensatoru - E_k mənbəyi, R_k2 rezistoruvəT₁tranzistorununemitterkeçidindənibarətolandövrəilə yüklənir.C₁ kondensatorlu dövrənin zaman sabiti ₁ C₁R_k2 -dir. Simmetrik multivibrator üçün bu ₁ CR_kolar. Yüklənmiş C₂ kon- densatorudoymarejimindəkiT₁tranzistorununkollektorkeçidi,R_b2