Elektronika – elm, texnika, istehsalat sahəsi olub, elektron vasitələrinin (EV) işlənibhazırlanması, tədqiqi və onlardan istifadə olunması prinsiplərini əhatə edir

2

harmonik qanunla dəyişən

2

itkisi baş verə bilər. Lakin diskretləşdirməni zamana görə elə kiçik intervallarla aparmaq lazımdır ki, infomasiya itkisi minimum olsun.

cərəyan və gərginliarasındakı faza sürüşməsidir.
P_r  IU sin
Dövrəyə tətbiq olunan tam güc:
  ₂
 ₁
isə onlar

(1.6)
Belə olduqda ilkin kəsilməz siqnal, lazım gəldikdə, yüksək dəqiqliklə bərpa edilə bilər.
Siqnalları müxtəlif üsullarla diskretləşdirmək (kvantlamaq) olar. Bu üsullardan biri Kotelnikov teoreminə əsaslanan üsuldur. Bu teoremə görə sərhəd tezliyi F_s olan məhdud spektral enə malik, zamana görə kəsilməz

götürülmüş ani qiymətlər ardıcıllığı ilə tam təyin oluna bilər. Bəzən
∆t zaman intervalına Naykvist intervalı deyirlər. Kotelnikov teoremi xətti dövrələrin çıxışında alınan siqnalın diskret qiymətlərindən istifadə etməklə ilkin siqnalın özünü tam bərpa etmək mümkün olduğunu göstərir. Məhdud spektral enə malik s(t) kəsilməz funksiyanın ∆t=1/2F_s intervallarla götürülmüş s(k∆t) qiymətlərindən (göstərişlərindən) aşkar şəkildə asılılığı Kotelnikov sırası ilə verilir:
n

s(t)  _ skt   _k (t).
k 1


Şəkil 1.3. Kəsilməz siqnalın düzbucaqşəkilli impulslar ardıcıllığı ilə diskretləşdirilməsi.

Burada k = t/∆t = 2F_st . s(t) funksiyasının ∆t zaman intervallarla götürülmüş göstərişləri,  _k (t) isə

Praktikada kəsilməz siqnallar çox vaxt təkrarlama periodu T=∆t=1/2F_s olan düzbucaqşəkilli impulslar ardıcıllığı ilə diskretləşdirilir (şəkil 1.3) və bu impulslar amplituda görə

_{ (t) } sin 2F_s (t  t_i )
^k 2F (t  t )
(1.11)
modullaşmış olur. Rabitə xəttinin sonunda ilkin kəsilməz s (t) siqnalı bərpa etmək üçün bu cür düzbucaqşəkilli impulslar ardıcıllığını

^{s i} sərhəd tezliyi F_s olan alçaqtezlikli filtrdən keçirib, sonra k = ∆t/t_i dəfə gücləndirmək lazımdır. Siqnalların diskretləşdirilməsi rabitə

şəklində olan bazis funksiyadır. (1.11) ifadəsindən göründüyü kimi,
t_i= k∆t = k/2F_s
funksiyası s (t) kəsilməz siqnalın s (k∆t) funksiyası ilə ifadə olunan diskret qiymətlərinə heç bir təsir göstərmir. t_i+n anlarında götürülmüş bütün diskret qiymətləri üçün isə  _k (t)  0 -dır. Beləliklə, (1.10)
sırasında s(t) funksiyası yalnız s(k∆t) vuruğu ilə təyin olunur. İkinçi vuruq siqnala heç bir əlavə dəyişiklik gətirmir, başqa sözlə, siqnalın diskret qiymətləri arasındakı zaman intervallarında siqnala yeni infomasiya əlavə olunmur. Hər hansı fiziki hadisə haqqında məlumatı məhdud sayda götürülmüş diskret qiymətlərlə də almaq olar. Bu onu göstərir ki, müəyyən bir fiziki hadisə haqqında informasiya almaq üçün sonsuz sayda ölçülər aparmağa ehtiyac yoxdur. Kotelnikov teoremində göstərilən zaman intervallarından daha kiçik zamanlarda hesabat aparmaqla heç bir yeni informasiya əldə etmək olmaz.
Diskret Rəqəmsal siqnallar rabitə kanalından daha səmərəli istifadə etməyə imkan verir. Belə ki, diskret siqnallarla eyni bir kanalla eyni zamanda bir neçə informasiyanın ötürülməsinə nail olmaq olar. Bunun üçün bir siqnalın qiymətləri (göstərişləri) aralarındakı fasilələrdə digər siqnalın qiymətlərini ötürmək və ya siqnalları müxtəlif tezliklərlə göndərib qəbuledicidən uyğun tezlikli filtrlərlə bir-birindən ayırmaq lazımdır. Diskret siqnallar rəqəmlərlə asan kodlaşdırıla bilər ki, bu da informasiyanın EHM-ə daxil edilməsini xeyli sadələşdirir.
Kəsilməz siqnallardan diskret siqnallara keçməklə radioelektron qurğuların küylərə qarşı dayanıqlığını da xeyli artırmaq olur. Bunu da qeyd etmək lazımdır ki, informasiya diskret siqnallarla ötürüldükdə əmələ gələn informasiya itkisi, bunu kəsilməz siqnallarla verdikdə baş verən itkilərə nisbətən xeyli azdır.