18
Sigimli satx o„lchagichlarda sezgir element sifatida kondensatorli
o„zgartgichlar kullanilib, moddaning satxi o„zgarishi bilan ularning sigimi
o„zgaradi. Sigimli satx o„lchagichlarda kontrol
kilinayotgan muxitning
dielektriklik xususiyatlaridan foydalaniladi. Ular odatda silindrik o„zgartgich va
ikkilamchi asboblardan iboratdir (1.7.-rasm).
Satxi o„lchanishi kerak bo„lgan suyuklik ko„yilgan idish 1 ga izolyasion
material bilan koplangan elektrod 2 tushiriladi. Elektrod
idish devorlari bilan
birgalikda silindrik kondensatorni tashkil kilib,
uning sigimi suyuklik satxi
tebranishi bilan o„zgaradi. Sigimning kattaligi elektron blok 3 orkali o„lchanadi va
o„lchash asbobi 4 ga uzatiladi. Satx o„zining ma‟lum kiymatiga erishganda
o„lchash asbobi signalizatsiya sxemasida releli elementdan yoki satxni o„lchash
sxemalarida ko„rsatuvchi asbobni tashkil kiladi.
Elektrik sigim, odatda rezonans va kuprik sxemalarida o„lchanadi. Rezonans
usulida o„lchanayotgan sigim induktivlik konturiga pa
rallel ulanadi va rezonans
konto„rini xosil kiladi. Rezonans konturi o„zgartgichning sigimidagi ta‟minlovchi
chastota rezonansiga rostlanadi. Uzgartgichning sigimi o„zgarishi natijasida uning
chastotasi o„zgaradi va rezonans bo„ziladi. Bu usul kupchilik sigimili satx
signalizatorlarida ishlatiladi.
1.7.- rasm. Sigimli satx o„lchagichlarning silindrik o„zgartgichi.
