36
tovarni bozorga chiqarishdagi barcha xizmatlar to‗g‗risida ma‘lumotlar
olish;
to‗ldiruvchi tovarlar va o‗rnini bosuvchi tovarlar to‗g‗risida axborot
yig‗ish;
tovarlarga bo‗lgan talabni istiqbollash, ularni amalga oshirishni nazorat
qilishdan iboratdir.
Marketingni bosh vazifasi korxonaning mavjud va potensial imkoniyatlarini
baholash va amalga oshirish hamda bozorda talab va
taklifni muvofiqlashtirish
maqsadida imkoniyatlarni aniqlashdan iborat.
Marketing yoki tadbirkorlik faoliyati aniq natijaga erishish maqsadida amalga
oshiriladi. Marketingni asosiy maqsadlari firmaning asosiy maqsadlari bilan o‗zaro
aloqadordir.
2.1-jadval
Korxonaning asosiy maqsadi
Maqsadlar
Ko„rsatkichlar
Bozorni egallash
Bozor ulushi, aylanma, tovarni roli va ahamiyati, yangi
bozorlarni qamrab olish
Rentabellik
Foyda,
aylanmaga nisbatan rentabellik, shaxs kapitalini
rentabelligi, umumiy kapitalni rentabelligi
Moliyaviy barqarorlik
Kreditga
layoqatligi,
likvidligi,
o‗z-o‗zini
moliyalashtirish darajasi, kapitalni tuzilishi
Ijtimoiy maqsadlar
Ish bilan qoniqish, daromad darajasi va ijtimoiy himoya,
ijtimoiy integratsiya, shaxsiy rivojlanish
Bozordagi pozitsiya va
prestij
Mustaqilligi, imij, siyosiy sharoitga munosabati,
jamiyatni tan olishi
Firmaning asosiy maqsadlariga quyidagilar kiradi:
bozorni egallash;
rentabellik;
moliyaviy barqarorlik;
ishlab chiqarishni ijtimoiy omillarini ta‘minlash;
bozordagi mavjud va prestijni tashkil tatbiq mustahkamlash.
37
Marketing maqsadlari tahlili unga erishish bo‗yicha
asosiy vazifalarni
shakllantirishga imkon beradi. Meffert 1986 yilda 3 ta o‗zaro bog‗liq marketingni
kompleks vazifalarini ajratib ko‗rsatadi:
1. Talabni tartibga solish bilan bog‗liq bo‗lgan bozor faoliyatiga kiruvchi
vazifalar.
2. Firma yoki korxona sohasiga taalluqli vazifalar.
3. Tashqi muhit va jamiyat tashkilotlari bilan bog‗liq masalalar.
Marketing vazifalari natijasida marketing jarayonini barcha bosqichlariga mos
keluvchi marketing funksiyalari shakllanadi va doimo tartibga solib boriladi.
So‗nggi yillarda iqtisodiyot tarmoqlari raqobatbardoshligini oshirish va
diversifikatsiyalash bo‗yicha chora-tadbirlarning
izchil amalga oshirilishi, jahon
iqtisodiyotida hamon saqlanib turgan inqiroz holatlari va jahon bozoridagi
narxlarning 2016 yilda mamlakatimiz eksport salohiyatiga salbiy ta‘sirini sezilarli
darajada kamaytirish imkonini berdi.
YUrtimiz eksportyorlarining tashqi bozordagi o‗rnini saqlash,
shuningdek
mamlakatning eksport salohiyatini mustahkamlash maqsadida, tashqi bozorga
mahsulotlar
etkazish hajmini oshirish, eksportga yo‗naltiriladigan mahsulotlar
geografiyasi va nomenklaturasini diversifikatsiyalash,
yangi korxonalar, eng
avvalo kichik biznes sub‘ektlarinieksport faoliyatiga keng jalb etish bo‗yicha ishlar
davom ettirildi. Natijada, so‗nggi 10 yilda kichik biznes korxonalari eksporti 4
barobardan ziyodga o‗sib, 2016 yilda mamlakat umumiy eksport hajmining 28%ini
tashkil etdi.
Mamlakat eksport salohiyati mustahkamlashining asosiy omillari bo‗lib
quyidagilar xizmat qiladi:
5
