• Zararkunandalarga qarshi kurashning biologik usullari y o ‘lga q o ‘yilmoqda.
  • Jarayon uchun zarur obyektlarni tayyorlash




    Download 2,96 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet85/89
    Sana27.11.2023
    Hajmi2,96 Mb.
    #106166
    1   ...   81   82   83   84   85   86   87   88   89
    Bog'liq
    Genetika

    1. Jarayon uchun zarur obyektlarni tayyorlash
    2. Ularni sun’iy o ‘stirish
    3. Tozalash
    4. Modifikatsiyalash
    5. Olingan mahsulotlardan foydalanish
    Bu murakkab jarayonda juda ko‘p soha mutaxassislari: 
    genetiklar, molekulyar biologlar, sitologlar, bioximiklar, viru- 
    sologlar, mikrobiologlar, injener-texnologlar, jihozlar konstruktor- 
    lari qatnashadi.
    Biotexnologiyaning istiqbollari.
    Ko‘p mamlakatlarda ovqat mahsulotlari yetishmaydi. Shu 
    tufayli asosiy muammolardan biri o‘simliklar va hayvonlar mahsul- 
    dorligini oshirishdir.
    Biotexnologlar hosildor o‘simlik navlarini yaratishdan tashqari 
    ularni zararkunandalardan himoya qilishning biotexnologik yo‘lla- 
    rini ishlab chiqmoqdalar. 
    Zararkunandalarga qarshi kurashning 
    biologik usullari y o ‘lga q o ‘yilmoqda.
    O‘simliklar hosildorligini oshirishda xar xil bakteriyalardan 
    tayyorlangan 
    biologik o ‘g ‘itlar
    ishlab chiqarish katta ahamiyatga 
    ega.
    Masalan, azotfiksatsiyalovchi bakteriyalar tuproqni faqat azot 
    bilangina emas, vitaminlar, fitogormonlar, bioregulyatorlar bilan 
    boyitadi.
    Yomg‘ir chuvalchanglari yordamida 
    biogumus
    olish keng yo‘lga 
    qo‘yilmoqda.
    Biogumus tuproq eroziyasini kamaytiradi, uning hosildorligini 
    oshiradi, ekologik vaziyatni yaxshilaydi.
    Keyingi yillarda biogumusdan hayvon oqsillari manbai sifatida 
    foydalanish, uni har xil hayvonlar ovqat ratsioniga qo‘shib berish 
    yo‘lga qo‘yilmoqda.
    O‘simliklarning vegetativ ko‘payishiga asoslangan 
    to ‘qimalarni 
    sun’iy o ‘stirish
    usuli istiqbolli o‘simlik navlari tez ko‘paytirishiga, 
    viruslar bilan zararlanmagan ko‘chatlarni yetishtirishda keng 
    qo‘llanila boshlandi 
    (53-rasm).
    Mikroorganizmlarda ozuqa oqsil olish qishloq xo‘jalik hayvon- 
    larining mahsuldorligini oshirishda katta ahamiyatga ega. Masalan, 
    1 tonna achitqi 5—7 tonna bug‘doyni tejashga imkon beradi.
    Ayniqsa, tibbiyotda biotexnologiya keng qo‘llanila boshlandi.


    155
    53-r a s m.
    To‘qimani sun’iy o‘stirish yo‘li bilan o‘simlik olish.
    Biotexnologik jarayonlar yordamida antibiotiklar, fermentlar, 
    aminokislotalar, gormonlar ko‘p miqdorda ishlab chiqarilmoqda.
    Masalan, o‘sish gormoni avval hayvonlar to ‘qimalaridan olinar 
    edi. Oz miqdorda gormon olish uchun juda ko‘p miqdorda hayvon 
    mahsuloti zarur edi va shu tufayli juda qimmatga tushar edi. 
    Biotexnologik jarayon arzon va samarali o‘sish gormonini olishga 
    imkon yaratdi.
    Qandli diabetni davolashda ishlatiladigan insulin gormoni ham 
    hayvonlar oshqozon osti bezidan ajratib olinar edi. Bunday usulda 
    olingan gormon ko‘pincha yaxshi samara bermas, ko‘p asoratlar 
    kelib chiqishiga sabab bo‘lar edi. Hozirgi davrda insonning insulin 
    genini olish yo‘lga qo‘yilgan. Bu gen gen injeneriyasi orqali ichak 
    bakteriyasiga kiritilib inson insulin geni olinmoqda. Shunday qilib 
    bakteriyalar inson insulini gormonini sintezlab bermoqda.
    Monoklonal antitelolarni sintezlovchi gibridomalar yaratilishi 
    kasallarga tashxis qo‘yish va davolash imkoniyatlarini kamaytir- 
    moqda. Ayniqsa yomon o ‘sma kasalligini endi boshlanayotganda 
    aniqlashda va davolashda monoklonal antitelolarning istiqboli juda 
    balanddir.
    Vaksinalar biotexnologik jarayonlar bilan yaratilmoqda, bu esa 
    yuqumli kasalliklarning oldini olishda juda katta ahamiyatga 
    egadir.
    Biotexnologiya usullaridan biri 

    Download 2,96 Mb.
    1   ...   81   82   83   84   85   86   87   88   89




    Download 2,96 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Jarayon uchun zarur obyektlarni tayyorlash

    Download 2,96 Mb.
    Pdf ko'rish