117
go'ngdan olinganligi hamda soha yahshi o'rganilmaganligi sababidan «hayvon birligi»
degan
tushuncha qo'llanilgan. Hozir esa biogaz organik hom ashyoning barcha turidan olinmoqda.
Shuning uchun «hayvon birligi» atamasidan amaliyotda foydalanilmayapti.
Shahar ahlathonalaridan ko'pincha qo'llansa hid keladi.
Bu ham biogazning bir turi
hisoblanadi.
Quruq modda sifatida hisoblaganda Er sharidagi barcha o'simliklar massasi 1800
mlrd.tonnaga teng. Shuncha quruq moddadan 30-10
21
joul' energiya olish mumkin.
Barcha
qazilma boyliklar zahirasi ham shuncha miqdordagi energiyani saqlab turibdi. O'rmonlar
quruqlikdagi biomassaning 68%, yaylov ekosistemalari 16%, ishlov beriladigan erlar 8%ni
tashkil etadi. Har yili Er yuzida fotosintez natijasida 173 mlrd.tonna quruq modda hosil bo'ladi.
Energetik potentsialning asosiy iste'molchisi inson hisoblanadi.
Quruq modda biomassasini
energiyaga aylantirishning eng oddiy usuli – yondirish. Quruq modda yonishi natijasida issiqlik
hosil bo'ladi, issiqlik o'z navbatida mehanik yoki elektr energiyasiga aylanadi.
Quritilmagan
biomassadan energiya olishning eng qadimiy va samarali usuli biogaz (metan) olishdir. Energiya
olish uchun mahsus o'tirladigan qishloq ho'jaligi o'simliklari bor. Ularga tez o'suvchi darahtlar
plantatsiyalari, krahmal va saharozaga boy o'simliklar kiradi. Bu o'simliklardagi
uglevodlar
dastlab ekstraktsiyalanadi, keyin mikroblar ishtirokida bijg'itiladi. Jarayon ohirida etil spirit hosil
bo'ladi. Mikroorganizmlarning o'zi ham energiya manbai bo'lib hizmat qiladi. Masalan,
