Mustaqil ta’lim mavzulari
Dars
soatlari
xajmi
8−semestr
1.
Zamonaviy dori vositalarini ishlab chiqarish: Qonni suyultiruvchi
trombolitiklar va antikaogulyantlar.
5
2.
Biotexnologiya sanoatida GMP sistemasi.
5
3.
Yangi dori vositalarini yaratilishida genomika va unga bog‘liq
fanlarning ta’siri: gen chiplari, proteomika, tuzilmali genomika va
farmokogenomika.
5
4.
Oqsillarning
tuzilishi.
Oqsillarning
post
translyasion
modifikatsiyasi.
5
5.
Biotexnologiyada yuqumli va onkologik kasalliklarni diagnostika
qilish va davolash.
5
6.
Biotexnologiya sanoatida individual fermentlar va multiferment
komplekslar. Tarkibida ferment saqlovchi ferment preparatlar.
5
7.
Biotexnologiya
va
yangi
analiz
usullari.
Biosensorlar.
Biodatchiklar.
5
8.
Biotexnologik usulda olingan yangi materiallar(biopolimerlar va
boshqalar).
5
120
9.
Biomassa va energiya. Biomassadan energiya ishlab chiqarish.
5
10.
Polimerzanjirreaktsiyasiningmohiyati.
5
11.
Hujayrato`qimalaribiotexnologiyasi.
5
12.
Biotexnologik usulda olingan dorivositalarining genetik xavfsizligi
5
13.
Yerningxomashyoresurslari
5
14.
Zamonaviy genomikaning yutuqlari
5
15.
Gen markerlariniyaratish.
6
Ja’mi
76
Mustaqil o‘zlashtirilgan mavzular bo‘yicha talabalar tomonidan referatlar tayyorlanadi va
uni taqdimoti tashkil qilinadi.
Adhesion sites Site of
association in Gram-
negative bacteria
between the plasma
membrane and the
outer membrane;
Bayer junction
Sentrы ad rem
Sentrы coedinennыe
v gramnegativnыx
bakteriyax mejdu
plazmaticheskoy
membranoy;
soedinenie Bayera.
Adgczion qbmlar Tashqi va plazmatik
membrana o'rtasidagi yopishish joyi;
Bayer birikish joyi deb ham yuritiladi.
121
Aerobic Having
molecular
oxygen present;
growing in the
presence of air
Aerobnoe
Imeyuщiy
prisutsvie
molekulyarnogo
kisloroda; rost v
prisutsviikisloroda.
Aerobik Kislorodli muhit; kislorodli muhitda o'sish.
Aerobic bacteria
Bacteria requiring
oxygen for growth
Aerobnыe bakterii
Bakterii, kotorыe
neobxodim
kislorod dlya rosta.
Aerobik bakteriya o'sishi uchun kislorod talab qiladigan baklcriyalar.
Aerobic respiration
Metabolism involving
a respiration parthway
in which molecular
oxygen serve as a
terminal electron
acceptor
Aerobnыe dыxanie
Metabolizm
vklyuchayuщaya v
sebe dixatelnuyu
sep v kotorom
molekulyarnыy
kislorod slujit kak
konechnыx
xtektronnыy
aksepor.
Aerobik nafas olish Molekular kislorod terminal elektron akseptor vazifasini bajaradigan metabolizm.
Activated sludge The
active micro-
organisms formed
during the activated
sludge secondary
sewage treatment
process that are used
as an inoculum for the
next batch treatment
Aktivnыe
mikroorganizmы
sformirovannыe v
protsesse
vtorichnыy
obrabotki otstoya
stochnыx voda,
kotorыe
ispolzuetsya kak
inokulum dlya
sledu щego prones
a obrabotki.
Chiqindilami ikkilamchi qayta ishlash jarayonida hosil bo'lgan faol mikroorganizmlar bolib, chiqindi material larni qisman parchalaydi va keyingi
bosqichga tayyorlaydi.
ADP
Adenosine
diphosphate
ADF
Adenoein
difosfat.
ADF Adenozin difosfat
Adrenaline Hormone
secreted by the adrenal
medulla
to
stress,
causes a rise in blood
pressure; used as a
Adrenalin Gormon
sskretiruemыy
nadpochechnikami
v stresse, vыzыvaet
povыshenie
Adrenalin Buyrak usti
bezidan ajralib, stress
holatni vujudga keltiruvchi,
qon bosimini oshiruvchi gormon.
Shuningdck yurak stimulanti
Aerobes Micro-
organisms whose
growth requires the
presence of air or free
oxygen
Anaerobnыe
mikroorganizmы
Mikroorganizmы,
rastuщie tolko v
prisutstvii kisloroda
Anaerobmikroorganizmlar Faqatgina
kislorodli muhitda o'sadigan
mikroorganizmlar.
122
heart
stimulant
krovyanogo
davleniya;
ispolzuetsya
kak
serdechnыy
stimulyant.
sifatida ham ishlatiladi.
Aminoacyl t-RNA
Molecule tRNA that
specific aminoacid
binds to 3-end.
Aminoatsil-tRNK
Molekula tRNK, k
3-konsu kotoroy
prisoedinena
spetsificheskaya
aminokislota
Amonoatsll-tRNK 3-oxiriga spetsifik aminokislota bog'lanadigan tRNK molekulasi.
Biological control
The deliberate use of
one species of
organism to control or
eliminate populations
of other organisms;
used in the control of
pest populations.
Baokoitrol
Protsess, v
kotorom
ispolzuetsya jivыe
organizmы dlya
ogranicheniya
rosta i razvitiya
patogennыx
mikroorganizmov
Bionazorat Patogcn mikroorganizmlami o'sishi va rivojlanizhini tirik organism lardan foydaiangan holda cheklash jarayoni.
Dcnaturation The
alteration
in
the
characteristics of a
organic
substance,
especially a protein,
by physical or sep ical
action; the loss of
enzymatic
activity
due to modification of
the tertiary protein
structure.
Denaturatsiya
1)
Rasxojdenie sepey
dvuxsepochechnoy
molekulы DNK ili
RNK.
2)
Narushenie
nativnoy
konformatsii
biologicheskoy
makromolekul
v
rezultate
razrushenie
nekovaleignыx
svyazey
Denaturatsiya 1) Ikki zanjirli DNK yoki RNK molekulasinig ajralishi. 2) Biologik makromolekulalaming kovalent bo'lmagan bo'glarini uzilishi
natijasida tabiiy kom formats iy a n ing buzilishi.
Deoxiribonucleic acid
(DNA) The carrier of
genetic information; a
type of nucleic acid
occurring
in
cells,
containing
adenine,
guanine, cyto- sine
and thymine, and D2-
deoxiribose linked by
phospbo-
diester
Dezoksirnbonuk-
lennovaya
kislota,
DNK
Polimer,
sostoyaщiy
iz
dezoksiribo-
nukleotndov
Dezoksiribonuklcin
kislota. DNK
Genetik
informatsiyani
tashuvchi
dezoksiribo-
nukleotidlardan tashkil topgan
123
binds.
Eucaryotes
Cellular organisms
having a mem-
branebound nucleus
within which the
genome of the cell is
stores as chromo-
somes composed of
DNA; eukan otic
organisms include
algae, fungi, protozoa,
plants, and animals.
Eukariotы
Organizm, u
kotorыx; 1)
imeetsya yadro,
gde soderjatsya
xromosomы; 2) v
sitoplazme
prisutstvuyut
razlichnыe
organellы-
mitoxolrii.
xlorollastы i t.d. K
eukariotam
otnosyatsya
jivotnыe, rasteniya,
gribы, nekotorыe
vodorosli.
Eukariotlar Yadrosi shakllangan, sito- plazmasida turli organoid lari bo'Igan (mitoxondriva. xloroplastlar) organizmlar. Ular o'z ichiga hayvon-
lami. o'simliklami. zamburug'larni va ba'zi suvo'tlami oladi.
Chimera
Ximera
organizm,
vklyuchayuщiy
kletki, v tkani i
organы
raznыx
organizmov
Ximera boshqa organizmning turli xil organlarini. To’qimalarini va hujayralarini o’zida jamlagan organism.
Chitinase
Xitinaza
ferment
sinteziruemыy
rasteniyami
pri
zarajenii
patogennыmi
gribami. Gidrolizuet
xitin
kletochnoy
stenki gribov
Xitinazao’simliklarbirqanchapathogenzamburug’larbilankasallangandazamburug’larhujayradevoridagixitinnigidrolizlabnobudqiluvchifermentbo’lib.
ko’pginabakteriyalardahavsintezlanadi.
Chromogenicsubstrate Xromogennыy
substrat
veщestvo,
preobretayuщee
opredelennuyu
okrasku
posle
raspщepleniya
spetsificheskim
fermentom
Xromogen substratlar spesefik ferment ta’siridan so’ng rang beruvchi modda.
Chromosome
Xromosoma
struktura
osnovu
kotoroy sostavlyaet
kondensirovannaya
molekula
DNK;
nositel
geneticheskoy
XromosomaDNKmolekulazichjoylashganirsiyaxborotnitashuvchi.
Eukariotlardahujayrayadrosiichidavaprokariotlardabevositasitoplazmadabo’ladiganstruktura.
124
informatsii.
Chromosome jumping Prыjki
po
xromosome. Odin iz
variantov
metoda
«progulki
po
xromosome»,
xarakterizuyuщiysya
tem, chto v rezultate
mutatsii markernыy
gen,
ispolzuyuщiysya
dlya
skrininga,
peremeщaetsya chto
pozvolyaet vыyavit
novыe sseplennыe s
nim genы
Xromosoma bo’ylab sakrash skrining uchun qo’llaniladigan marker gen mutasiyasi natijasida
Cistron
Sistron
geneticheskaya
edinitsa,
ekvivalentnaya genu
i
koldiruyuщaya
otdelnыy belok
Sistron gen va kodlanuvchi alohida oqsilga ekvivalent bo’lgan genetic birlik.
Codon
Kodon tri sosednыx
nukleotida,
kodiruyuщix
opredelennuyu
aminokislotu.
Kodon aminokislotani kodlovchi triplet nukleotidlar
Cofermentation
Kofermentatsiya
odnovremennыy
rost
dvux
mikroorganizmov v
odnom bioreaktore
Kofermentasiya bir bioreaktorda ikki xil mikroorganizmlarni o’sishi.
125
4. ILOVALAR
126
O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI
SOG’LIQNI SAQLASH VAZIRLIGI
FARMATSEVTIK BIOTEXNOLOGIYA
FAN DASTURI
Bilim soxasi:
Ta’lim sohasi:
Ta’lim
yo‘nalishi:
700000 Sog‘liqni saqlash va ijtimoiy ta’minot
720000 Sog‘liqni saqlash
5510600 - Sanoat farmatsiyasi (Farmatsevtik
biotexnologiya);
5510600 - Sanoat farmatsiyasi (dori vositalari);
Toshkent–2019
127
O`zbekiston Respublikasi Sog`liqni saqlash vazirligining 201__yil«___» ______
dagi «___» –sonli buyrug`ining____- ilovasi bilan fan dasturi ro`yxati
tasdiqlangan.
Fan dasturi O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi
tibbiyot oliy va o‘rta mahsus kasb-xunar ta’lim muassasalari foaliyatini
Muvofiqlashtiruvchi kengashining 20
__
yil “___”________ dagi “___” – sonli
bayonnomasi bilan ma’qullangan.
Fan dasturi Toshkent farmatsevtika instituti tomonidan ishlab chiqildi.
| 