Fizika fakulteti

bilan ifodalanadi.

1.1-rasm. Xira muhitlarda yorug‘lik sochilishini kuzatish chizmasi

1.2-rasm.  ga nisbatan kichik bo‘lgan zarralar uchun sochilish indikatrisasi

Fazoviy indikatrisa egri chiziqni (1.2-rasm) ВВ o‘qqa nisbatan aylantirib hosil qilinadi.

Reley o‘lchamlari to‘shayotgan yorug‘lik to‘lqin uzunligiga nisbatan kichik bo‘lgan sferik zarralarda sochilgan yorug‘likning intensivligini hisoblab (1899 yil) dastlabki yorug‘lik tabiiy yorug‘lik bo‘lgan holda sochilgan yorug‘likning intensivligi quyidagiga teng bo‘lishini topdi.

N - sochib yuboruvchi hajmdagi zarralar soni, - va - zarraning hajmi va dielektrik singdiruvchanligi, - zarra muallaq holda yurgan muhitning dielektrik singdiruvchanligi, - sochilish burchagi, - tushayotgan yorug‘likning intensivligi, - sochib yuboruvchi hajmdan kuzatish nuqtasigacha bo‘lgan masofa.

Releyning (1.5) formulasi yuqorida aytib o‘tilgan qonuniyatlarni tavsiflaydi. Sochilgan yorug‘likning intensivligi to‘lqin uzunligining to‘rtinchi darajasiga teskari proporsional ekan, bu qonuniyat o‘lchab topilgan natijalarga muvofiq keladi va osmonning zangori bo‘lish sababini izohlab beradi va bu Reley qonuni deyiladi. Biroq osmonning zangori bo‘lishiga atmosferada chang borligining aloqasi yo‘q ekan, biz buni keyinroq ko‘rsatamiz. Reley formulasida muhitning optik jihatdan bir jinslimasligining o‘lchovi bo‘la oladigan ko‘paytuvchi bor. Agar bo‘lsa, muhit bir jinsli bo‘lib qolib, yorug‘lik ham sochilmay qo‘yadi (I=0). Optik jihatdan bir jinslimaslikning bunday o‘lchovi faqat mayda zarralargagina tegishli bo‘lib qolmay, balki boshqa hollarda ham optik bir jinslimaslikning xarakteristikasi bo‘la oladi.