EURASIAN JOURNAL OF ACADEMIC RESEARCH
Innovative Academy Research Support
Center
UIF =
8.1 | SJIF = 5.685
www.in-academy.uz
Volume 3 Issue 1, Part 5 January 2023 ISSN 2181-2020
Page 64
GAZ REJIMIDA ISHLAYDIGAN GAZ OSTI NEFT
UYUMLARINI ISHLASH TIZIMLARI
1
Sh.Sh.Turdiyev,
2
H.M.Muhammadiyev,
3
N.M.Boymurodova,
4
S.Ch.Abdunazarov
Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti
https://doi.org/10.5281/zenodo.7572558
ARTICLE INFO
ABSTRACT
Received: 17
th
January 2023
Accepted: 25
th
January 2023
Online: 26
th
January 2023
Ushbu maqolada gaz do‘ppili va chekka suvli neft
ob’ektlarini amaliyotda qo‘llanilayotgan ishlash tizimini
neftli va gazli hududlarni ishga tushirish tartibi, qatlamga
ta’sir qilish usullari bilan farq qilishi keltirilgan. G‘arbiy
O‘zbekistondagi neft va gaz konlarini tabiiy rejimda
samarali ishlatishga erishish uchun texnologik omillar
asoslangan.
KEY WORDS
Janubiy
Kemachi,
Umid,
Shimoliy
Pomuq,
Arniyoz,
Markovskiy,
Neft qismi, Gaz
do‘ppisi, perforatsiya.
Ma'lumki, hozirgi kunda gaz ostidagi neft konlarining katta qismi, shu jumladan barcha
asosiy ob'ektlari turli xil suv haydash usullari
yordamida ishlatilmoqda, ya'ni ushbu
sharoitlarda neftni qazib olishda qatlamlarda yuzaga keladigan turli xil geologik va texnologik
murakkabliklarni baholash tavsiya etilgan usullarida yetarlicha hisobga olinmagan. Shu
sababli bunday konlarni gazlift usulida ishlatishni oqilona rejimlarini ilmiy asoslash dolzarb
masalalardan biri hisoblanadi.
G‘arbiy O‘zbekistonni ko‘plab gaz osti neft uyumlari (Janubiy Kemachi, Umid,
Shimoliy
Pomuq, Arniyoz, Markovskiy va b.) kichik neftga to‘yingan qalinlikka (10 m dan kam) katta
maydondagi GNTYUsiga ega.
Bu konlarning gaz osti uyumlarining kollektorlari XV-P va XV-HP gorizontlari tarqalgan
xududlarga to‘g‘ri keladi. Ular geologik qurilish va filtratsion-sig‘im xususiyatlariga ko‘ra o‘ta
farq qiladi. G‘arbiy O‘zbekistonning gaz osti uyumlari qurilishining murakkabligi bo‘yicha
murakkab yoki o‘ta murakkab qurilishli kategoriyasiga kiradi, chunki gaz osti hududlaridagi
neft qatlami qatlam osti suvlari bilan tutashgan va bir turda bo‘lmagan kollektorlarning
ingichka hoshiyalarida joylashgan.
Bu kabi konlarni loyihalashtirish malakasi shuni ko‘rsatadiki, bu sharoitlarda ishlashni
an’anaviy muvozanatlovchi usullari va tizimlarini qo‘llash gaz osti uyumlaridan o‘ta past
sur’atlarda neft olishga va ularni ishlatishga qo‘shishdan
iqtisodiy tomondan maqsadga
muvofiq emasligiga olib kelar edi. Bu tadqiqotlar VNII ning tadqiqotlariga mos keladi, ularga
muvofiq Vg/Vp=0,6
0,9 samarali neftga to‘yingan qalinlik h
ef
6
8 m, quduqning debiti neft
bo‘yicha q
H
>15m
3
/sut bo‘lgan gaz osti uyumlarini neft hoshiyalari sanoat ahamiyatiga
kiruvchi
kategoriyaga tegishli; V
g
/V
p
>0,9, h
ef
>4 m, q
n
<5 m
3
/sut bo‘lganda esa sanoat
ahamiyatida bo‘lmagan uyumga kiradi.
