111
Translyasiyaning
initsiatsiyasi
oqsil
sintezining
asosiy
yo‘nalishi
bo‘lib,
aminokislotalarni birin-ketin bog‘lanishlari i-RNK dagi reja asosida sodir bo‘ladi. Prokariotlarda
initsirlash kompleksini hosil bo‘lishi quyidagi navbat bo‘yicha ketadi:
30S ribosoma IF
3
bilan bog‘lanadi;
30S-IF
3
kompleksiga initsiatsiya faktori IF
1
bog‘lanib,
kichik initsiatsiya
kompleksi shakllanadi;
bir vaqtning o‘zida fMet-t-RNK
fMet
, GTF va IF
2
lar
bilan assotsiatsiya hosil
qilishi, ikkinchi kichik initsiatsiya kompleksining shakllanishiga sababchi bo‘ladi;
30S-IF
1
-IF
3
kompleksi i-RNK ning 5
I
tomonidagi initsiatsiya kodoni bilan
bog‘lanadi. Hosil bo‘lgan 30S-IF
1
-IF
3
-i-RNK kompleksi keyinchalik R-markazga aylanadi.
ikkita kichik initsirlovchi komplekslarning o‘zaro qo‘shilishidan quyidagi katta
struktura shakllanadi: 30S-IF
1
-IF
2
-IF
3
-i-RNK-fMet-RNK
fMet
-GTF. Mazkur kompleks 50S
ribosom bilan bog‘lanib, faol oqsil sintezlovchi tizimni shakllantiradi.
Ribosoma tarkibiga
kiruvchi 30S va 50S subbirliklar o‘zaro bog‘langandan so‘ng, peptidil va aminoatsil markazlar
to‘liq shakllanadi. SHunday holatda R-markazda i-RNK ning initsirlovchi kodonida
komplementar bog‘langan fMet-t-RNK
fMet
bo‘lib, aminoatsil markazda esa navbatdagi
aminokislotaning kodoni to‘g‘ri keladi.
