ArcView dasturida tayyorlangan xarita (Afrika, ma`muriy bo`linishi)
Hozirgi vaqtda Barqaror rivojlanish ta`limi aksariyat hollarda ekologik ta`lim
deb tushuniladi. Shu nuqtai-nazardan, ekologik ta`limni aktuallashtirish, ta`limning
mazmuni hozirgi ma`naviy qadriyatlarga va moddiy ishlab chiqarish talablariga,
hozirgi zamon ilmiy bilimlariga muvofiqligini ta`minlash zarur. Bilimlarni qayd
etishning yangi shakllari, shu jumladan kompbyuter yordamida bilimlarni
zichlashtirish, bilimlarni nafaqat eslab qolishni, balki fikrlash, mustaqil o`qib-
o`rganishni o`rgatish, ta`lim shakllari va usullarini o`zgartirish, o`quvchilarning
ijodiy qobiliyatini rivojlantirish - bularning barchasi hozirgi zamon ta`lim tizimini
tubdan o`zgartirish jarayoniga kiradi.
Algeria
Libya
Chad
Ethiopia
Som alia
Tanzania
Zaire
Congo
GuineaBissau
Guinea
Sierra Leone
Liberia
Egypt
Sudan
Cent Af Rep
Cam eroon
Nigeria
Niger
Ghana
Ivory Coast
Malawi
Mozambique
Angola
Nam ibia
South Africa
Madagascar
Zambia
Yem en
Oman
Saudi Arabia
Burkina Faso Togo
Benin
Eq Guinea
Mali
Mauritania
Tunisia
Morocco
W Sahara
Senegal
Senegal
Gam bia, The
Eritrea
Rwanda
Burundi
Uganda
Zaire
Angola
Swaziland
Lesotho
Botswana
Nam ibia
South Africa
Gabon
Zimbabwe
Mozambique
Kenya
Israel
Jordan
Iraq
Iran
Untd Arab Em
19
Uzluksiz ekologik ta`lim tizimini yaratish yuqorida zikr etilgan jarayonning
muhim tarkibiy qismidir. Mazkur ta`lim tizimi inson hayotining barcha
bosqichlarini qamrab olishi lozim. Uzluksiz ekologik ta`lim tizimi o`z shakllari va
usullarining rang-barangligi bilan tavsiflanadi. Ekologik ta`limning maqsadi
yoshlarda
va
jamiyatning
barcha
a`zolarida
ekologik
dunyoqarashni
shakllantirishdir. Uzluksiz ekologik ta`lim tizimi hozir asta-sekin shakllanmoqda,
uning asosiy xususiyatlari va bosqichlari belgilanmoqda. Chunonchi, uzluksiz
ekologik ta`lim bosqichlari maktabgacha ta`limni, umumiy ta`limni, har xil
darajadagi (kasb-hunar kollejlaridan universitetlar va aspiranturalargacha) kasb-
hunar ta`limini, aholiga mehnat faoliyati bilan faol mashg`ul bo`lishi davrida ta`lim
berishni, pensioneriarni va oilaning ishlamaydigan a`zolarini o`qitib-o`rgatishni
o`z ichiga oladi. Shunday qilib, ekologik ta`lim inson hayotining barcha
bosqichlarini qamrab oladi, uning bilim va ko`nikmalarini muttasil yangilash va
to`ldirishni ta`minlaydi.
Biroq, o`tkazilgan tadqiqotlar ekologik ta`lim atrof muhit muammolarining
ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy jihatlariga yetarlicha e`tibor qaratmasligini ko`rsatdi.
"Ekologik ta`lim" iborasining o`zi ham barqaror rivojlanishning uch tarkibiy qismi
-tabiat, jamiyat va iqtisodiyotni to`liq qamrab olmaydi.
Albatta, atrof muhit masalalari barqaror rivojlanish bo`yicha ko`plab
tashabbuslaming asosiy qismi hisoblanadi. Barqaror rivojlanish ta`limi barqaror
rivojlanishning uch tarkibiy qismi - jamiyat, tabiat (atrof muhit) va iqtisodiyotni
hamda rivojlanishning yana bir muhim jihati - madaniyatni ko`rib chiqadi.
Barqaror rivojlanish ta`limi - yangicha qadriyatlarni shakllantirishni talab etadi,
chunk! qadriyatlar insonlarning bir-birlariga va atrof muhitga munosabatlarini
belgilaydi va ularning xulq-atvorlarini boshqaradi.
Shuni alohida ta`kidlab o`tish zarurki, ekologik ta`limdan barqaror rivojlanish
ta`limiga o`tish - Birlashgan Millatlar Tashkiloti tomonidan e`lon qilingan
o`nyillikning asosiy shioridir. Barqaror rivojlanish ta`limi - har bir insonga
barqaror kelajak qurish uchun zarur bilimlar, ko`nikmalar va qadriyatlarga ega
bo`lishga imkon beruvchi jarayondir. Shuningdek, Barqaror rivojlanish ta`limi -
20
iqtisodiyot, ekologiya va ijtimoiy siyosat sohalarida chuqur o`ylangan, oqilona
qarorlar qabul qilishga o`rgatish jarayonidir, uning maqsadi - barqaror jamiyat
qurishdir.
Barqaror rivojlanishning falsafiy va amaliy jihatlarini yorituvchi informatsion
materiallar va o`quv dasturlari ham axborot texnologiyalar orqali talabalar,
o`qituvchilar va keng ommaga yetkazilishi mumkin.
Barqaror rivojlanish ta`limi jarayoniga keng ommani jalb etishda
informatsion-kommunikatsion texnologiyalar muhim ahamiyat kasb etadi, chunk!
ular asosida bir-biridan uzoqda joylashgan hamkorlar orasida aloqa o`rnatiladi,
axborot va yangiliklar almashinadi. Kommunikasion texnologiyalardan bevosita
foydalanish qiyin bo`lgan chekka tumanlar va qishloqlarda axborot olish va
o`qitishning boshqa vositalaridan foydalanish zarur bo`ladi. Bunda o`quv
materiallarini kompakt-disklarda tayyorlash va tarqatish muhim ahamiyatga ega
bo`ladi.
Ta`lim jarayonida axborot texnologiyalaridan foydalanish ta`limning
mazmuni, shakllari va usullari o`zgarishiga kuchli ta`sir ko`rsatdi. Barqaror
rivojlanish ta`limida axborot texnologiyalaridan foydalanishning afzalliklari
quyidagicha bo`lishi mumkin:
Turli tayyorgarlikka ega tinglovchilarni o`qitish uchun mavjud o`quv
materiallaridan talabalarning mustaqil tayyorlanishi va kichik guruhlarda o`qish
uchun foydalanish mumkin;.
Informatsion texnologiyalar va o`ziga xos mulbtimedia dizayni orqali o`quv
dasturidan (elektron qo`llanmadan) foydalanuvchilar sonini orttirilishi mumkin;
O`qituvchilar barqaror rivojlanish haqidagi tasavvuriar va ko`nikmalarni har
bir o`quv predmetiga va o`quv rejasiga kiritishlariga (integratsiyalashga) imkoniyat
yaratiladi;
Shunchaki bilim va ko`nikma olishga emas, balki bilim va ko`nikma olish
jarayonida o`quvchining shaxsini shakllantirishga katta e`tibor berish ta`limning
asosiy maqsadiga aylanadi;
|
