Mufassal qidiruv ishlari




Download 3,12 Mb.
Pdf ko'rish
bet51/55
Sana30.01.2024
Hajmi3,12 Mb.
#148645
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   55
7.2.2. Mufassal qidiruv ishlari. 
 
Qurilayotgan inshootlar ko’lami katta bo’lsa va kerak bo’ladigan foydali 
qazilmalar hajmi 50000 m
3
dan oshsa, u vaqtda mufassal qidiruv ishlari bajariladi. 
Mufassal qidiruv ishlari natijasida foydali qazilma zaxirasi xisoblarda 
aniqlashtirildi, qo’shimcha geologik va gidrogeologik ma’lumotlar to’planadi hamda 
materiallar sifati chuqurroq o’rganiladi. Buning uchun shurf va quduqlar soni 
ko’paytiriladi, ular orasidagi masofa kamaytiriladi (20-30 m), chuqurligi oshiriladi. 
Quduq va shurflar sonining oshishi foydali qazilma maydon chegarasini aniqroq 
o’tkazish, foydasiz va foydali qatlamlar qalinligini to’g’riroq aniqlash va xom ashyo 
zaxirasini juda ham aniq hisoblash imkoniyatini yaratadi. 
Mufassal qidiruv ishlari natijasida foydali qazilmalar konlarining zaxirasi aniq 
hisoblanadi. Qurilish xom ashyoli konlari zaxirasi qidiruv ishlarining darajasiga, 
sifatining o’rganilganligi va qazib chiqarish sharoitlariga karab A, V, S
1
va S
2
kategoriyalarga bo’linadi. 
A kategoriyali zaxiralarga to’liq qidiruv qilingan va o’rganilgan, tuzilishi, shakli, 
sifati, yotish va qazib olish sharoiti aniqlangan qurilish xom ashyo konlari kiradi. Bu 
konlarning chegarasi to’liq aniqlanib, zaxirasini hisoblashdagi xatolik 10-15% dan 
oshmasligi kerak. 
V kategoriyali zaxiralarga mukammal qidiruv qilingan va o’rganilgan, tuzilishi, 
shakli, sifati va yotish sharoitlarining asosiy xususiyatlari aniqlangan qurilish xom 
ashyo konlari kiradi Ularning joylanishi taxminan aniqlangan bo’lib, zaxirasini 
hisoblashdagi xatolik 20-40% gacha bo’lishi mumkin. 


70 
S
1
kategoriyali zaxiraga qidiruv qilingan va o’rganilgan yotish sharoiti, shakli, 
tuzilishi, sifati qazib olish sharoiti taxminan aniqlangan foydali qazilma konlari kiradi. 
Zaxirasini hisoblashdagi xatolik 40-50% ni tashkil qiladi. Konning joylashish chegarasi 
oz sonli burg’u quduqlari va geologik, geofizik ma’lumotlarni ekstrapolyastiya qilish 
yordamida aniqlanadi. 
S
2
kategoriyali zaxiraga yotish sharoiti, shakli va foydali qazilmaning tarqalish 
maydoni adabiyot va qisman geologik, geofizik ma’lumotlar asosida taxminan 
aniqlangan foydali qazilma konlari kiradi. Xom ashyo sifati ayrim joylarda qazilgan 
burg’u quduqlaridan olingan namunalaridan aniqlangan. 
Konning joylanish chegarasi geologik xaritalar va kesmalar yordamida 
belgilanadi. 
Mufassal qidiruv ishlarini bajarishda qurilish xom ashyo sifati yanada chuqurroq 
o’rganiladi, qo’shimcha olingan namunalarni laboratoriyada sinchiklab tekshirish yo’li 
bilan xom ashyo sifati to’liq aniqlanadi. 
Hamma dala ishlari tugallangandan so’ng xuddi dastlabki qidiruv ishlari 
natijasida tuzilganidek qilib hujjatlar tayyorlanadi. Hujjatlarda keltirilgan ma’lumotlar 
avvalgi qidiruv ishlari natijalariga nisbatan aniqligi va mukammaligi bilan ajralib turadi. 
Shuningdek, xar bir foydali qazilma konlari bo’yicha tushuntirish teksti yoziladi. Bu 
ma’lumotlar tabiiy qurilish xom ashyo konlaridan foydalanish loyixasini tuzishda 
muxim hujjat xisoblanadi. 

Download 3,12 Mb.
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   55




Download 3,12 Mb.
Pdf ko'rish