• 6.3. Geologik, injener-geologik jarayon va xodisalar.
  • Geologik jarayon va hodisalar klassifikastiyasi
  • ГеолМинПетрг янги




    Download 3,12 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet47/55
    Sana30.01.2024
    Hajmi3,12 Mb.
    #148645
    1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   55
    Nazorat savollari. 
    1. Grunt deb nimaga aytiladi? 
    2. Granulometrik tarkib deganda nimani tushunasiz? 
    3. Granulometrik tarkibga qarab gruntlarning nomi qanday aniqlanadi? 
    4. Gruntlarning fizik xossalariga qnday xususiyatlar kiradi? 
    5. Gruntlarning plastikligiga qarab nomini aniqlash mumkinmi? 
    6. Gruntlarning mexanik xossalariga qanday xususiyatlar kiradi? 
    7. Texnogen gruntlar deb qanday gruntlarga aytiladi? 
    8. Ko’tarma gruntlar qanday hosil bo’ladi va ularning turlari? 
    9. Sifati yaxshilangan gruntlar deb qanday gruntlarga aytiladi? 
    6.3. Geologik, injener-geologik jarayon va xodisalar. 
     
    Atmosfera, gidrosfera, biosfera va yer qobig’ining yuqori qismi qatlamlariga 
    tushayotgan quyosh nurlari issiqlik, mexanik, kimyoviy va biologik tusdagi energiyaga 
    aylanib har xil jarayon va xodisalarning rivojlanishiga olib keladi. Bu jarayonlar yer 
    yuzasida sodir bo’ladigan xamma o’zgarishlarning sababchisi ekzogen-sirtqi jarayonlar 
    deb ataladi. Ular ikki xil bo’ladi. Geologik va injener-geologik. 
    Tabiiy holda sodir bo’ladigan jarayon va xodisalar- geologik jarayon va hodisalar 
    deb ataladi. 
    Insonning injener-xo’jalik faoliyati natijasida sodir bo’ladigan jarayon va 
    hodisalar injener-geologik jarayon va hodisalar deb ataladi. 
    Geologik jarayon va hodisalar klassifikastiyasi
     
    I. Fiziko-kimyoviy jarayon va hodisalar. 
    1. Nurash. 
    2. Karst. 
    3. Cho’kish. 
    II. Biokimyoviy jarayon va hodisalar. 
    1. Tuprok va torflar. 


    66 
    2. Biokimyoviy –suyulish (plivun) 
    III. Gravitastion jarayon va hodisalar. 
    1. Surilish- ko’chki. 
    2. Ag’darma. 
    3. Sochilma. 
    4. Tog’ bosimi. 
    5. Siljish. 
    IY. Gidrodinamik jarayon va hodisalar. 
    1. Filtrastiya –siljish. 
    2. Suffoziya. 
    3. Suyulish –plivun. 
    4. Erroziya. 
    5. Sel. 
    6. Dengiz va suv omborlari qirg’oqlarining yuvilishi-obraziya. 
    Y. Aerodinamika jarayon va hodisalar. 
    1. Shamolning geologik ishi. 
    2. Barxanlar. 
    3. Toshli dalalar. 
    4. Korroziya. 
    IY. Doimiy muzliklar bilan bog`liq bo’lgan-kriogen jarayon va hodisalar. 
    1. Shishish tepaliklari. 
    2. Termokarstlar. 
    3. Muz bosish. 
    4. Soliflyukastiya. 
    5. Muzlash va erish. 
    Injener-geologik jarayon va hodisalar.
    I. Yer yuzasida olib boriladigan qurilish ishlari bilan bog`liq bo’lgan (yo’l, 
    aeradrom) 
    -ko’p marta tog’ jinslarining erish va muzlashi natijasida sodir bo’ladigan 
    deformastiyalar: ko’pchish, shishish tepaliklari, cho’kish va boshqalar. 
    II. 2-metr chuqurlikkacha olib boriladigan qurilishlar bilan bog`liq bo’lgan: 
    sanoat, grajdan va suv inshootlari qurishda. 
    1. Tog’ jinslarining siqilishi-hajmi qisqarishi va cho’kish. 
    2. Sun’iy qiyaliklarda bo’ladigan deformastiyalar: surilish, o’pirilish, siljish, 
    sochilmalar. 
    3. Grunt suvlari rejimining o’zgarishi-botqoqlik, sho’rlanish va suv bosish. 
    III. Yerning chuqur qismlarida (10-100 m) olib boriladigan qurilish ishlari bilan 
    bog`liq bo’lgan 
    1. Tog’ bosimi. 
    2. Yer yuzasining cho’kishi, siljishi. 
    3. Yer osti suvlari rejimining o’zgarishi- suv, bosim, o’pirilish va boshqalar. 

    Download 3,12 Mb.
    1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   55




    Download 3,12 Mb.
    Pdf ko'rish