Образование и инновационные исследования (2021 год №6)
ISSN 2181-1717 (E)
97
http://interscience.uz
hisobga olib, individual amaliy mashq qilish uchun ishlab chiqarishdagi o’quv
jarayonini o’zgacha tashkillashtirish lozim bo’ladi. Buning uchun ishlab chiqarish
korxonasidagi olib boriladigan amaliy mashg’ulotlarda o’quv mashqlari,
trenajyorlar, amaliy mashqlar xilma-xilligi, va egallangan amaliy ko’nikmalar
bo’yicha talabalar bilimini nazorat qilish shakllari maxsus loyihalashtirilib,
talabalarning amaliy ko’nikmalarini rivojlantirishga qaratiladi.
Shaxsga
yo’naltirilgan yondashuv ta’limda pedagogik jarayon shaxsda belgilangan
sifatlarning shakllanishiga qaratiladi. Pedagogik jarayon bu belgilangan
maqsadga erishish hamda shaxsning amaliy ko’nikmalarini ijobiy tomonga
o’zgartirishga qaratilgan o’qituvchi va talaba o’rtasidagi aniq bir muddat va
ma’lum amaliy mashqlar tizimda maxsus tashkil etilgan o’zaro munosabat.
Jarayon amaliy mashqlar davomiyligi, talabaning amaliy ko’nikmalarini
rivojlanishi, yuqori natijaga erishishi yo’lidan uzviy davom etayotgan harakatlar
jamlanmasi.
Amaliy ko’nikmalar – amaliy mashqlarning asosiy tizim birligi.
Uning
xususiyati shundan iboratki, u o’qituvchi va talabaning amaliy mashg’ulotdagi
munosabat tizimini belgilaydi. Agar amaliy mashqlar jarayoni tushunchasi
maqsadga yo’naltirilgan shaxsga ma’lum sifatlarni shakllanish ta’sirini amalga
oshirishga qaratilgan harakat bo’lsa, amaliy ko’nikmalar jarayoni tushunchasi
oldindan tashkil etilgan amaliy mashg’ulotning o’zaro ta’sir tizimini bildiradi.
Amaliy ko’nikmalarni rivojlantirishda ta’lim jarayonining vazifalari:
talabalarning amaliy mashg’ulotlarda faoliyatini kuchaytirish;
amaliy mashqlardagi faoliyatini takomillashtirish;
fikrlash, ijodkorlik qobiliyatini rivojlantirish;
dunyoqarashi va muammolarni hal etish ko’nikmasini
shakllantirish;
amaliy ko’nikma va malakalarini takomillashtirish.
Amaliy mashg’ulot jarayonining tarkibiy komponentlari:
tahlil, sintez, taqqoslash, tizimlash;
amaliy mashqlar va qonuniyatlarni bilish sababli aloqalarni tushunish,
anglash;
amaliy ko’nikma hosil qilish va tizimlash;
amaliyotda mavjud muammolarni mustaqil hal etish faoliyati;
o’z-o’zini nazorat qilish, erishilgan amaliy ko’nikmalarni tashxis qilish;
amaliy mashg’ulot natijasining ideal darajada bo’lishini oldindan bilish
[4].
Talabalarning ishlab chiqarish amaliyoti jarayonida amaliy ko’nikmalarini
rivojlantirish bo’yicha ishlar ishlab chiqarish korxonalarida olib boriladi. Ishlab
chiqarish amaliyotidagi talabalarni guruhlarga ajratishni maqsadlarga muvofiq:
kognitiv, bilish va ta’lim maqsadlari (nazariy ta’lim jarayonida olingan bilimlarni
mustahkamlash) va ijtimoiy yo’naltirilgan maqsadlar (muloqotlar, guruh yoki
jamoaviy hamkorlikdagi o’zaro
aloqalar, axborot almashinuvi tajribasiga
o’rganish). Ana shu maqsadlardan kelib chiqib, ishlab chiqarish korxonasida
zamonaviy asbob-uskunalar bilan jihozlangan stexlar tanlab olinib, amaliy
ko’nikmalarni rivojlantirishga yo’naltirilgan talabalar amaliyotini tashkil etish
tavsiya etiladi.
Talabalar amaliy ko’nikmalarni kengaytirish, ishlab chiqarish operastiyalarini
