Saralash – ko’chirish bo’limlari

303 
BTYO zararlanganlarning harakati unda ikki oqim bo’ylab bo’lishini hisobga 
olib joylashadi. Birinchi yo’nalish bo’yicha yuruvchi bemor, ikkinchi yo’nalish 
bo’yicha esa zambilli bemorlar (og’irlar). BTYO funksional bo’limlarining 
joylashish va transport vositalarini yuklardan bo’shashi bilanoq BTYO boshlig’i 
barcha transport vositalarini obyektlar bo’ylab taqsimlaydi va zararlanganlarni olib 
kelish maqsadida jo’natadi. Transportni taqsimlashda BTYOga biriktirilgan 
obyektlardan zararlanganlar soni hisobga olinadi. 
Qutqarish ishlari olib borilyotgan ob’ektlardan zararlanganlarni ko’chirish 
uchun faqat BTYO ning transporti emas shu ob’ekt tuzilmalarining transporti ham 
jalb etilishi mumkin. 
BTYO belgilangan joyga etib kelgandan keyin quyidagi bo’limlarni yoyadi. 
Taqsimot posti BTYO dan oldinda 50-60m masofada joylashadi, transport va 
zararlanganlar oqimi tartibini ta’minlab turishadi. TP tarkibida tibbiyot hamshirasi 
va 1-2 dozimetrist bo’ladi. Dozimetrik nazorat o’tkazish uchun dozimetrik asbob 
(DP-5) ajratiladi. TP joylashgan o’rin qizil hoj belgili oq bayroqcha bilan 
belgilanadi, kechasi yonuvchi lampa yonib turadi. 
TP ning asosiy vazifasi quyidagilar: 
- Dozimetrik nazorat o’tkazish, maqsad kiyimida, tyer isi va oyoq 
kiyimlarida radioaktiv zararlanish normadan ortiq bo’lgan shaxslarni aniqlab, ularni 
qisman sanitariya ishlovini beradigan va kiyim bosh va oyoq kiyimlarni 
dezaktivatsiya qiluvchi bo’limlarga yuborish; 
- Yuqumli bemorlarni va ruhiy shikastlangan shaxslarni topib, ular uchun 
mo’ljallangan yuqumli va ruhiy (izolyator) ajratish xonasiga yo’llash; 
- Zararlanganlarni alohida yuruvchi va og’ir (yurolmaydiganlar) oqimga 
ajratib, saralash – ko’chirish bo’limida ular uchun tashkil etilgan xonalarga yo’llash; 
- Atrof muhitni kuzatib turish, xabar signalini berish, hamda saralash 
maydoniga beriladigan zararlanganlari bor avtotransportni tartibga solish; 
Saralash ko’chirish bo’limining asosiy vazifasi:

304 
- zararlanganlarni qabul etish va ro’yxatga olish; 
- tibbiy saralash (hudud ichida va transportda ko’chirish) va zararlanganlarni 
mo’ljallangan otryad bo’limlariga yuborish; 
- zararlanganlarga kechiktirib bo’lmaydigan (shoshilinch) tibbiy yordam 
ko’rsatish; 
- o’zining transportida zararlanganlarni qutqarish ishlari olib borilyotgan 
obyektlardan BTYOga olib kelish va shahardan chetga ularni ko’chirishga 
tayyorlashdan iborat.
Qabul saralash palatalari bir vaqtning o’zida ko’proq zararlanganlarni qabul 
etish va joylashtirish maqsadida kengroq xonalarda joylashadi. Issiq yil faslida 
qabul qilish va saralashni saralash maydonida o’tkazsa bo’ladi. Ish tartibini qulay 
qilish va bir vaqtning o’zida yordam oluvchilar sonini ko’paytirish maqsadida 
bo’lim shaxsiy tarkibi hisobidan 2-3 ta saralash brigadalari tuziladi, bu ikki 
yuruvchi va og’ir zararlanganlar oqimini ta’minlashga imkon yaratadi. 
Yyengil jarohatlanganlarni saralovchi brigada tarkibida shifokor, tibbiyot 
hamshirasi va tibbiy ro’yxatchi og’ir yaralanganlarni saralash uchun qo’shima har 
bir brigadaga tibbiyot hamshirasi va ro’yxatchi ber iladi. 
BTYOda tushuvchi zararlangan va bemorlar ro’yxatga olinadi, ularga
birlamchi tibbiy kartochka to’ldiriladi. Kartochkani to’g’ri va aniq to’ldirilishi 
BTYO bo’limlarida va keyingi ko’chirish bosqichlarida o’tkaziladigan davolash 
tadbirlarining o’z vaqtida o’tishligini ta’minlaydi. FM ning birlamchi tibbiyot 
kartochkasi ham tibbiy, ham yuridik hujjat hisoblanadi. Shoshilinch tibbiy yordam 
ko’rsatish va ba’zi bir zararlanish xossalarini ko’rsatish uchun kartochkada rangli 
xabar ber uvchi chizig’i bor (yuqorida qizil, pastda ko’k, o’ngda sariq, chapda 
qora), bu tibbiyot hodimiga zararlanish xarakteri va tibbiy yordam ko’rsatishni tez 
tushunishga yordam beradi. 
Tibbiy saralashni shifokor olib boradi, zararlanganlarning tibbiy yordamga 
muhtojligi, yordam ko’rsatish navbati BTYO ning qaysi bo’limida ko’rsatilishi 

305 
aniqlanadi. Shifokor qarori zararlanganlarning o’rni va keyingi yo’nalish navbatini 
ko’rsatuvchi saralash markalarida ko’rsatiladi. Saralash natijasida zararlanganlar 
quyidagi asosiy guruhlarga bo’linadi: 
- Hayotiy ko’rsatgichga asosan birinchi shifokor yordamiga muhtojlar – oper
atsiya bog’lash bo’limiga yo’naltiriladi; 
- Transport ta’sirini ko’tara olmaydigan zararlanganlar – gospital bo’limiga 
yuboriladi; 
- BTYO da birinchi shifokor yordamiga muhtoj emaslar – ko’chirish 
bo’limiga yo’naltiriladi.
- Yyengil zararlanganlar – yuruvchilarga bog’lam qo’yish yoki ko’chirish 
xonasiga yo’naltiriladi; 
-Ajratishga (izolyatsiyaga) muhtojlar chetlatish xonasiga yo’naltiriladi. 
Qabul – saralash palatalarida zararlangan va bemorlarni ro’yxatdan 
o’tkazishdan tashqari birinchi tibbiy yordam nuqsonlari tuzatiladi va ba’zi hollarda 
birinchi shifokor (bog’lamani ochmasdan) yordami ko’rsatiladi. Operatsiya – 
bog’lash bo’limi hisobidan yuruvchi bemorlar uchun qabul saralash palatasida 
yuruvchi zararlanganlarga bog’lama qo’yish tashkil etiladi. 
Saralash – ko’chirish bo’limidan transportda ko’chirish saralashga asosan 
BTYO funksional bo’limlarida o’rnatilgan navbatga asosan bemorlar shahar 
chetidagi davolash muassasalariga ko’chiriladi. 
Yuruvchi va yurolmaydgianlarning ko’chirish maydonida zararlanganlarning 
umumiy holatini nazorat qilish, kechiktirib bo’lmaydigan tibbiy yordam ko’rsatish, 
zararlanganlarga to’ldirilgan tibbiyot hujjatlari hamda ko’chirish passporti to’laligini 
nazorat qilish va ularni ko’chirishga tayyorlash ishlari olib boriladi. 
Ko’chirishni kutayotgan yuruvchi zararlanganlar yoz vaqtida ko’chada 
maxsus tayyorlangan maydonda joylashishlari mumkin. 
Qisman sanitariya ishlovini berish va kiyim-boshoyoq kiyimlarini 
dezaktivatsiya qilish bo’limi quyidagilardan tuzilgan: , 

306 
- zararlanganlarga qisman sanitariya ishlov berish maydoni (qishda binoda);

Download 5,44 Mb.