Xonalarni yorug’lik koeffisiyentining me’yorlanishi
jadval 1
Xonalar razryadi
|
Aniqlik darajasi bo’yicha ish xususiyati
|
Obyektning farqlash o’lchamlari, mm
|
Minimal yorug’lik koeffisiyen-tining (A) qiymati
|
I
|
Muhim anqlikdagi ishlar
|
0,1 kam
|
.
|
II
|
Yuqori aniqlikdagi ishlar
|
0,1-0,3
|
0,20-0,16
|
III
|
Aniq ishlar (ta’mirlash us-taxonalarida, dastgohlik, chilangarlik, yig’uv, yonilg’i apparatini ta’mirlash, elektr ta’mirlash ishlari)
|
0,3-1,0
|
0,16-0,14
|
IV
|
Kam aniqliqdagi ishlar (qismlarga ajratish, detallarni yuvish dvigatellarni sinash, bo’yash, qishloq xo’jaligi mashinalarini ta’mirlash, payvandlash va temirchilik ishlari, qishloq xo’jaliga mahsulotlarini qayta ishlash)
|
1-10
|
0,14-0,12
|
V
|
Dag’al ishlar (garajlarda, mashina saqlaydigan binolarda, material omborlarida, yem tayyorlaydigan, sun’iy qochirish xonalarida, mashinada sog’ish, inkubasion zallarda)
|
10danko’p
|
0.12-0.101
|
VI .
|
Umumiy kuzatash ishlari yo’laklar, transport o’tadigan yo’l, o’tish joyi)
|
-
|
0,10-0,08
|
Binolari uchun tavsiya etiladigan yoritilganlik koeffisiyenti (e)
jadval 2
Xonalar (bo’limlar)
|
Yoritilgan vaqtida (e), % qiymati
|
yonidan
|
kombinasiya-langan
|
Chilangarlik, mexanik, yig’uv, elektr va yonilg’i apparatlarini ta’mirlash, dvigatellarni, tibbiy
|
3
|
10
|
Qismlarga ajratish, yuvish,bo’yash, qishloq xo’jaligi mashinalarini ta’mirlash, vulkanizasiya, temir-chilik, payvandlash, akkumulyatorlarni zaryadlash, asbob-anjom ombori, sinov stansiyasi
|
0,5
|
2
|
Hayvon yoki parranda tutish, yem-xashak tayyorlaydigan
|
0,5
1,0
|
2
|
Veterinariya tashkilotlarining asosiy xonalari
|
1,0
|
-
|
Qishloq xo’jaligi mahsulotlarini tayyorlash
|
1,0
|
3
|
Garaj, qishloq xo’jaligi mashinalari va anjomlarni saqlash uchun, don omborlari, metall ombori
|
0,2
|
1
|
Imorat derezalarining o’lchami
jadval 3
Balandligi mm
|
2100
|
1800
|
1575
|
1425
|
1275
|
Kengligi mm
|
1555
|
1555
|
1555
|
1555
|
1555
|
1260
|
1260
|
1260
|
1260
|
1260
|
1060
|
1060
|
1060
|
1060
|
1060
|
860
|
860
|
860
|
860
|
860
|
565
|
565
|
565
|
565
|
565
|
Nazorat uchun savollar.
1.Tabiiy yorug’lik nima?
2. Mehnat xavfsizligini ta’minlashda yorug’likni nima ahamiyati bor?
3.Xonalarda tabiiy yorug’likni ta’minlovchi vosita nima?.
4.Tabiiy yorug’likni hisoblash usulini aytib bering.
5.Yorug’likni xonalardagi me’yorlari deganda nimani tushunasiz?
9 – Amaliy mashg’ulot.
Ishlab chiqarish joylarida zararli gaz yoki bug’larni kontsentratsiyasini aniqlash. UG-2 asbobining tuzilishi va ishlashi.
Darsning maqsadi: Ishlab chiqarish binolarida havo almashini ta’minlash uchun, havo almashtirish (ventilyasiya) uskunalarining ish unumdorligini hisoblash uslubini o’rganish.
Foydalanilgan adabiyotlar
Soluyanov P.V., Gryanik G.N. Oxrana truda.M.:»Kolos» 1993, 335s
Belyakov G.I. Praktikum po oxrane ruda. M.; «Agropromizdat, 1988160
Darsni o’tkazish tartibi:
Mexanik havo almashtirish uskunasining hisoblash usuli bilan tanishish;
Mavzu bo’yicha berilgan topshiriqlar sharti bilan tanishish;
Turli ishlab chiqarish binolari uchun mexanik havo almashishi uskunasining hisobi;
Mavzu bo’yicha berilgan nazorat savollariga javob topish va o’rganish.
Darsning mazmuni
Mexanik havo almashtirish uskunasining
hisoblash usuli
Ishlab chiqarish binoalarida sanitariya va gigiyena talablariga mos ravishda ish o’rinlarini tashkil etish va ish joylarda zaharli gaz va aerezollar miqdorini belgilangan me’yordan oshib ketmasligini ta’minlash maqsadida, turli konstruksiyali tabiiy va mexanik havo almashtirish uskunalaridan keng foydalanadilar. Binolarda havoning tozaligi va uning zarasizligi uni almashuvchanlik karraligiga bog’liq, ya’ni bir soat davomida mexanik havo almashtirish uskunalri orqali uzatilgan yoki so’rib olingan havo hajmining bino hajmiga nisbati alamshuvchanlik karraligi deyiladi.
Binolardagi almashuvchanlik karraligi, unda o’rnatilgan mexanik havo so’rish yoki uzatib berish qurilma ish unumdorligiga bog’liq bo’lib quyidagi formula orqali aniqlanadi:
, m3/soat (1)
bunda L- qurilma ish unumdorligi, m3/soat
k- havo alamashish karraligi (ilova 1)
V – bino hajmi, m3
Agarda bino va inshoot ichidagi havo tarkibida turli organik va anorganik moddalar changi mavjud bo’lsa, unda bu zarali changlar miqdorini kamaytirish maqsadida, havo almashtirish qurilmasi unumdorligi quyidagi formula orqali aniqlanadi:
, m3/soat (2)
bunda P0- bir soat davomida ajaralib chiqadigan chang miqdori, mg/m3
P1- binoda ruxsat etilgan chang miqdori, mg/m3 (ilova 2)
k- havo alamashish karraligi (ilova 1)
V– bino hajmi, m3
Agarda binolarda turli xildagi zaharli va zararli gazlar (chorvachilik binolari, texnik xizmat ko’rsatish binolari, mineral o’g’it va pestisidlar saqlanadigan binolar va b.sh.o’.) holati kuzatilsa, qurilma ish unumdorligini ilova 3 ma’lumotlariga asosan (2)-formula yordamida aniqlanadi.
|
