2.
Eukariotlar - bir hujayralilar, zamburug‘lar, o ‘simlik va hayvon
hujayralari.
Bakteriyalar juda xilma - xil bo‘lib, ular murein moddasidan iborat
zich qobiq bilan o‘ralgan bo‘ladi. K o‘pgina bakteriya hujayralari
shilliq kapsula- qo4shimcha himoyaviy pardaga ega. Bakteriyalarda
ribosomadan boshqa hujayra ichki organoidlari bo‘lmaydi. Uning
genetik materiali halqa hosil qilgan DNKdan - genofor yoki
nukleoiddan iborat. Bu DNK eukariot hujayralardan farq qilib,
nukleogistonlardan holidir. DNK tarkibidagi genlar soni odamning
DNKsidagi genlardan 500 marta kam. Hujayrada genetik apparatni
sitoplazmadan ajratib turuvchi membranali tuzilma - shakllangan
yadro bo‘lmaydi. Sitoplazmasida plazmidalar ( DNK ning xalqadan
tashqari fragmentlari) bo‘lib ular bakteriya hujayrasining bir qator
irsiy belgilami nazorat qiluvchi genlardan tuzilgan. Plazmidalar
mustaqii replikatsiyalanadi va nasldan -naslga irsiylanadi. Gen
muxandisligida keng qoMIaniladi. B a’zi bakteriyalarning plazmatik
membranasi hujayra ichiga botib kirib mezosomalarni hosil qiladi.
Mezosomalar hujayra burmalari bo‘lib yuzasida nafas olish jarayonida
ishtirok etuvchi ya’ni organoidlar vazifasini bajaradigan fermentlar
joylashadi(4rasm).
Fotosintezlovchi
bakteriyalarda
mezosoma
burmalari orasida fotosintez pigmenti joylashadi. Bakteriyalar
oddiy - har 20 minutda bo‘linib turadi. Bu holat kasallik chaqiruvchi
bakteriyadan ozginasi organizmga kirib qolsa, tezda ko‘payib kasallik
alomatlarini yuzaga keltirishini ko‘rsatadi. Ba’zi hollarda bakteriyalar
bir biriga o‘ta yaqin kelib, o ‘zaro genetik materialini almashtiradi
(kon’yugatsiya). Bunday genetik rekombinatsiya natijasida yangi irsiy
materialga ega bo‘lgan bakteriya hosil bo'ladi.
