|
Fanning rivojianishiga hissa qo‘shgan olimlarBog'liq NamDU-ARM-1159-Hujayra biologiyasiFanning rivojianishiga hissa qo‘shgan olimlar.
Hujayra
biologiyasi fanining rivojlanishi hujayraning o ‘rganilishi, mikros-
kopning kashf etilishi bilan bogMiqdir. Kattalashtiruvchi oynalar
XVII asr oxiriga kelib ilmiy tadqiqot ishlari uchun qoMlanila bosh-
langan. Keyinchalik eng sodda tuzilishga ega boMgan mikroskoplar
yaratilgan. Birinchi mikroskop 1590 - yilda gollandiyalik ko‘zoynak
ustalari aka-uka Gans va Zaxarius Yanssenlar tomonidan yigMlgan.
Takomillashtirilgan mikroskop 1609 -1610 yillarda italiyalik olim
Galileo Galiley tomonidan loyixalashtirildi. Galileyning birinchi mi-
kroskopi uzun naydan iborat boMib, uni ishlatish ancha noqulay edi.
Bir qancha vaqtlardan keyin esa fizik Kornelius va astrolog Drebbel
yana bir mikroskopni loyihalashtiradilar. Biroq, bu mikroskoplar ham
ilmiy ishlarga xizmat qilmadi.
1624 - yilda Galiley o ‘zining mikroskopini qayta loyihalashtirdi
va endi undan amaliy ishlarda foydalanish mumkin edi.
Mikroskopga boMgan qiziqish Angliyadan ко‘гд Italiyada
ko‘proq, e ’tibor berildi. 1624 - yilda
Galiley
o‘z mikroskopini Rim-
dagi “Bilimdonlar Akademiyasi”ga hadya etadi. 1625 - yilda Stelluti
mikroskop yordamida asalari ko‘zining fasetkali (mozaika) tuzilishini
ifodalab berdi. F.Chezi 1628 - yili
Galileyning
mikroskopidan foy-
dalanib o ‘simliklaming sporangiyasini o ‘rgandi. “M ikroskop” ibora-
sini birinchi boMib 1625 - yilda logan Faber tavsiya qilgan.
Germaniyada esa mikroskoplar o ‘yinchoq tayyorlanadigan ustax-
onalarda yasalar edi.
Angliyada XX-asr boshlarida sifatliroq mikroskoplar ishlab
chiqarila boshlandi, uning tuzilishiga o ‘zgartirishlar kiritildi. Bunday
mikroskoplar buyumlami 150 martagacha katgalashtirish imkoniyat-
iga ega boMgan.
7
|
| |
