Hujayra biologiyasi I. A. AbduIov X. U. X albekova




Download 5,62 Mb.
Pdf ko'rish
bet79/113
Sana06.06.2024
Hajmi5,62 Mb.
#260794
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   113
Bog'liq
NamDU-ARM-1159-Hujayra biologiyasi

Telofaza. 
Xromosomalarning qutblarga tortilib boMgandan keyin 
boshlanadi. Erta telofazada xromosomalar dekondensatsiyalanadilar 
(iplari yoyiladi) va hajmlari ortadi. Ulaming sitoplazmadagi pufak- 
chalarga tegib turgan joyida yadro membranasi hosil boMa boshlaydi. 
Yadro qobigM tiklangandan keyin xromosomalarning SAT zonalari- 
dan yadrocha shakllanadi.
BoMinish duki buzilib uning moddalari hujayra ekvatorida ffag- 
moplastni hosil qilib, undan o‘z navbatida yangi plazmatik membrana 
elementlari hosil boMib, ikkita hujayra orasida to‘siq hosil qiladi.
Endoplazmatik to‘r elementlari anafazada hujayra ekvatoriga 
joylashib, bu yyerda zich o‘ramni hosil qiladi va qiz hujayralarning 
orasida to‘siq hosil qilishda ishtirok etadi.
Telofazaning muhim hodisasi- sitokinez. 0 ‘simliklarda hujayra 
ichida to‘siq hosil boMishi bilan boradi. Hujayra markazida endo­
plazmatik to‘r elementlaridan tuzilgan fragmoplast hosil boMadi. 
Endoplazmatik to‘r elementlari pektin moddasini sintezlay boshlay­
dilar, ular pufakchalar ko‘rinishida hujayra markazida to ‘planib chek- 
kalarga qarab tortiladi. Vakuolalar qo‘shilib plastinkani hosil qiladi. 
Plazmatik membrana plastinka bilan qo‘shilib yangi membranani ho­
sil qiladi.
Hayvonlarda plazmatik membrananing ichkariga botib kirishi 
haqida “qisqaruvchi xalqa” farazi mavjud. Unga asosan hujayran­
ing kortikal qatlamida plazmatik membrananing ostida mushak hu- 
jayralaridagi fibrill tolalariga o ‘xshash tuzilmalar joylashgan boMib, 
ulaming qisqarishi plazmatik membrananing ichkariga botib kirishini 
ta ’m inlay di.
148


Mitoz har doim ham sitokinez bilan tugamaydi. B a’zi 
hujayralarda(endosperm) bir necha marta boMinish sikli takrorlanib, 
sitokinez ro‘y bermaganligi uchun yirik ko‘p yadroli hujayralar hosil 
boMadi.
Hujayra va yadro boMinishini stimullovchi faktorlarga DNK 
, RNK va oqsi 1 laming faol sintezi, tashqi muhitning ijobiy ta’siri, 
moddalar almashinuvi jarayonining yuqori darajada boMishi kiradi. 
Mitozni tormozlovchi faktorlarga keskin harorat(shok), zaharli mod­
dalar, narkotiklar kiradi.
Mitoz butun hujayraning boMinishi boMgani uchun hujayran­
ing hamma komponentlari bunda ishtirok etadi. Endoplazmatik to‘r 
membranalari may da elementlarga, Golji apparati alohida diktioso- 
malarga ajraladi. Hujayra markazi mikronaychalar bilan toMgani uc­
hun hujayra komponentlari va organoidlari chekka qismlarga suriladi. 
Hujayra boMingandan keyin organoidlar passiv ravishda ikkita hu- 
jayraga taqsimlanadilar.

Download 5,62 Mb.
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   113




Download 5,62 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Hujayra biologiyasi I. A. AbduIov X. U. X albekova

Download 5,62 Mb.
Pdf ko'rish