Ko‘rinib turibdiki darvlar bir-birini to‘ldirib boradi




Download 5,62 Mb.
Pdf ko'rish
bet75/113
Sana06.06.2024
Hajmi5,62 Mb.
#260794
1   ...   71   72   73   74   75   76   77   78   ...   113
Bog'liq
NamDU-ARM-1159-Hujayra biologiyasi

Ko‘rinib turibdiki darvlar bir-birini to‘ldirib boradi.
CLsimlik va hayvonlaming o ‘suvchi hujayralari orasida sikldan 
tashqari hujayralar mavjud. Bular G1 ga kirmaydi va S va G2 davr- 
larini o ‘tmaydi. Bunday hujayralar GO davri hujayralari deb ataladi. 
Bular tinim holatdagi yoki ko‘payish xususiyatini yo‘qotgan hujay­
ralar. Bu hujayralaming bo‘linish xususiyatining y o‘qolishi ulam- 
ing maxsus vazifani bajarishga moslashishi bilan bog‘liq. Lekin, 
k o £pincha bu holat vaqtinchalik bo‘ladi. Masalan, jigar hujayralarin- 
ing ko ‘pchiligi GO davrda bo‘lib, DNK sintezida qatnashmaydilar va 
boclinmaydilar. Lekin, jigarning bir boclagi olib tashlansa, hujayralar 
G1 davrga octib ko‘paya boshlaydilar.
Boshqa 
a ’zolarda 
hujayralar 
hujayra 
siklidan 
chiqib 
difFerensiatsiyalashib (shakllanib) bo^inish qobiliyatini butunlay
144


yo‘qotadi. 
Masalan, 
nerv hujayralari 
embrionda bir 
necha 
marta boMinish siklini oMgandan keyin boMinishdan to‘xtab 
differensiatsiyalashib boMinish qobiliyatini yo ‘qotadi va shu holatda 
organizm umrining oxirigacha saqlanadi. Teri epiteiiysi hujayralari 
ko‘payishdan keyin bir oz vaqt faoliyat ko ‘rsatib socng oMadi. Bunday 
holatyangilanib turuvchi to‘qimalarda uchraydi: ichakepiteiiysi, suyak 
iligi, taloq, limfa tugunlari. CPsimliklarda bu holatni o‘sish konusida 
koMish mumkin. Kuzatuvlar shunday xulosaga olib keladiki : hujayra 
oldida ikkita yoM turadi ko'payish yoki maxsus vazifani bajarish — 
differensiatsiyalanish va hujayra bu ikki yoclning birini tanlashi kerak.
Keyingi vaqtda GO bosqichining qaytuvchanligi aniqlandi. Qur- 
baqaning bosh tniyasida GO davrida turgan nerv hujayrasi olinib, 
qurbaqa ootsitiga joylashtirilsa, qandaydir faktorlar ta’sirida yadroda 
DNK sintezi boshlanadi. Demak GO davridagi yadro majburiy rav- 
ishda hujayra sikliga o ‘tadi.

Download 5,62 Mb.
1   ...   71   72   73   74   75   76   77   78   ...   113




Download 5,62 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Ko‘rinib turibdiki darvlar bir-birini to‘ldirib boradi

Download 5,62 Mb.
Pdf ko'rish