I-nazariy qism

1.2.Ehtimolning klassik, geometrik va statistik ta’riflari. 
Hodisa deyilganda yuz berishi yoki yuz bermasligi mumkin bo`lgan har 
qanday voqeani tushunamiz. Bu jumla biz tushunadigan matematik ta`rif 
ma`nosida aniq ta`rif bo`la olmasligini anglash qiyin emas, biroq biz shu bilan 
cheklanishga majburmiz. 
Bu tushunchani oydinlashtirish maqsadida ba`zi-bir misollar keltiramiz. 
Masalan, tanga tashlashda gerbil tomon tushishi, o`yin soqqasini tashlashda u yoki 
bu ochkop (masalan, olti ochko) tushishi, o`q uzilganda o`qning nishonga tegishi , 
oldindan belgilangan hajmda gaz molekulalarining bo`lishi va boshqa hodisalardir. 
Turli hodisalarni
harflari bilan belgilaymiz.
Albatta yuz beradigan hodisa 
deyiladi. Jumladan, 
odatdagi o`yin soqqasini tashlaganda olti ochkodan ko`p ochko tushmasligi, faqat 
oq sharlar solingan yashikdan olingan sharning oq bo`lishi va hokazo muqarrar 
hodisalardir. 
Aksincha, 
mutlaqo 
yuz 
bermaydigan 
hodisa
 
deyiladi. Qartalar dastasidan to`rtadan ortiq tuz 
olinishi , faqat oq va qora sharlar solingan yashikdan qizil shar olinishi mumkin 
bo`lmagan hodisalarga misol bo`ladi. 
biror hodisa bo`lsin.
hodisaga 
 
deb,
hodisaning yuz bermasligidan iborat bo`lgan hodisani tushunamiz.Bu hodisani
orqali belgilaymiz.Masalan , qartalar dastasidan olingan qartaning qizil xolli 
bo`lishi 
hodisa bo`lsa
,
hodisa olingan qartaning qora xolli bo`lishini bildiradi. 
va
hodisalardan birining yuz berishi ikkinchisining yuz berishi yo`qqa 
chiqsa , u holda
va
deyiladi.Masalan, 
o`yin soqqasini tashlashda mumkin bo`lgan istalgan ochkoning
(
hodisa) boshqa 
sondagi ochkoning tushishi (
hodisa) bilan birgalida emas. Juft sondagi ochko 
tushishi toq sondagi ochko tushishi bilan birgalikda emas.Aksincha , juft sondagi 

ochko tushishi (
hodisa ) uch soniga karrali ochko tushishi (
hodisa) bilan 
birgalikda bo`ladi, chunki olti ochko tushishi ham
hodisa , ham
hodisa yuz 
berishini anglatadi, demak ,bu hodisalardan birining yuz berishi ikkinchisining yuz 
berishini yo`qqa chiqarmaydi. 
va
hodisalar doimo birgalikda emasligini 
tushinish qiyin emas. 
hodisalar to`plamini qaraylik. Agar har bir sinov natijasida bu 
hodisalardan hech bo`lmaganda bittasi yuz bersa, u holda bu hodisalarni 

deb atash qabul qilingan. Shuningdek , 

bu 
hodisalar 
 
tashkil 
qiladi 
deyiladi.Masalan , o`yin soqqasini tashlashda bir, ikki , uch , to`rt ,besh va olti 
ochkolarning tushishidan iborat bo`lgan hodisalar to`la gruppa tashkil qiladi. 
Endi juda muhim tushuncha - 
 
tushunchasini 
o`rganishda kirishishimiz mumkin. 
Chekli sondagi
hodisalar sistemasini qaraymiz va unga 
quyidagi shartlarni qo`yamiz: 

Download 1,49 Mb.