(buyum), aytaylik klapan deb nomlansa, uni biriktirish uchun
quvurda rezbal? teshikli shtutser katta quvurda payvandlanishi lozim.
Shtutserga klapanni biriktirishdan oldin unga kran (ventil) ulangan
bo'lishi kerak.
Moslama klapanni o ‘m atish va ta ’mirlassh paytida qulay bo‘-
lishi
uchun klapan-sharik, prujina-rostlagichni korpusga qopqoq
sifatida loyihalash va uni kerakli ish rejimiga rezbasi orqali burab
rostlash uchun unga gayka kaliti uchun olti qirrali prizma ko‘zda
tutilishi lozim.
Korpusni silindrik qilib olgan m a’qul b o ‘ladi.
Uning bir tomoni
tarmoqqa rezba yordamida ulansa, ikkinchi tom onida prujinani
rostlaydigan detal (bu yerda ko‘proq qopqoq) o ‘rnatilishi lozim.
Korpus
ichiga klapan, prujina joylashadigan bo‘shliq (kamera)
o ‘yilgan boMishi kerak ham da o ‘rtiqcha bug‘ni tashqariga chiqishini
ta’minlaydigan teshiklar ochilishi darkor.
M o‘ljaldagi sharik va prujinani sotib olish mum kin. Endi
moslamaning um um iy ko‘rinishi texnik rasmda chizib ko‘riladi
(13.1-chizma). Korpus va qopqoqning eskizlari chiziladi. Shunda
detallarda qanday kamchiliklar mavjudligi ko‘zga tashlanadi. So‘ngra
m oslam aning yig ‘ilgan holdagi yig‘ish chizm asi bajariladi.
M aterialni tejash va uning k o ‘rinishini yaxshilash m aqsadida
moslamaning bir nechta variantlari izlab ko‘riladi.
Ulardan qaysi
biri m a’qul bo‘lsa, osha varianti tanlab olinadi. Masalan, 13.2-
chizmadagi varianti qulay hisoblanadi. Endi bu moslama-klapanni
ishlab chiqarishga jo riy qilish m um kinligini aniqlash uchun
konstruktorlik, texnologik va ekspluatasiya
qilish m asalalari
o ‘rganiladi, ya’ni sinovdan o ‘tkaziladi.
67
14. G EO M ETR IK JISM EA R N IN G TASYIRLARI
Mashina detallari tahlil qilinganda u turli geometrik jismlardan
tuzilganligi m adum bodadi (14.1-chizma). Shu boisdan geometrik
jismlartiing alohida tasvirlanishi bilan tanishib chiqish foydalidir.
Geometrik jism lar ikki hil: ko‘pyoqliklar
va egri sirtlardan iborat
bodadi.
Ko‘pyoqIiklar. Ham m a tom onidan tekis ko‘pburchakliklar,
ya’niy yoqlar bilan chegaralangan fazoviy geometrik shaklga ega
bodgan j ism
ko ‘pyoqlik
deyiladi. Yoqlardan biri (asosi) uchburchak
(ko‘pburchak) bodgan, qolgan yon
yoqlari um umiy uchga ega
bodgan uchburchakliklardan tuzilgan ko'pyoqlik
