|
II-BOB. KOʻP FAKTORLI TAJRIBANI REJALASHTIRISH NAZARIYASIDAN FOYDALANGAN HOLDA NAZARIY TADQIQOTLAR
|
| bet | 17/29 | | Sana | 18.07.2024 | | Hajmi | 3,88 Mb. | | #267908 |
Bog'liq rezerfII-BOB. KOʻP FAKTORLI TAJRIBANI REJALASHTIRISH NAZARIYASIDAN FOYDALANGAN HOLDA NAZARIY TADQIQOTLAR
2.1-§. Regressiya modelida hisobga olish omillarini aniqlash va ularning shinalarning yemirilish intensivligiga taʼsiri
Yuqorida aytib oʻtilganidek, shinalarning intensivligiga koʻplab omillar taʼsir qiladi. Shinalarning yemirilish intensivligi deganda protektor chuqurligini oʻlchashning nisbatan kichik masofa oraligʻi (2000 km gacha) uchun ushbu masofa oraligʻining qiymatiga nisbati tushuniladi.
Eng koʻp qoʻllaniladigan kontseptsiya - bu shinalarning oʻrtacha yemirilish darajasi, sezilarli masofa oraligʻida (5 ming km dan ortiq) protektor chuqurligidagi oʻzgarishlar nisbati bilan belgilanadi.
,[MM/1000km].
bu erda hi, hi+1 va i+1 oʻlchovlarda mos ravishda protektor naqshining qoldiq chuqurligi;
Li, Li+1-mos ravishda i va i+1 protektor naqshining qoldiq chuqurligini oʻlchashda avtomobilning yurishi
Shunga koʻra, yemirilish intensivligini va uning tabiatini baholashga koʻra, yemirilish jarayoniga taʼsir qiluvchi omillarning mavjudligi yoki yoʻqligini baholash mumkin. Agar belgilangan yemirilish chegaralaridan oshib ketsa, bu parametrlarning maqbul holatdan chetga chiqishi va tashkiliy, texnik va boshqa tadbirlarni oʻtkazish zarurati bilan tavsiflanishi mumkin boʻlgan yemirilishya taʼsir qiluvchi omillar mavjudligini koʻrsatadi.
Shunday qilib, yemirilishga taʼsir qiluvchi omilning mavjudligini ikki yoʻl bilan aniqlash mumkin, bular: toʻgʻridan-toʻgʻri va bilvosita.
Toʻgʻridan-toʻgʻri usul, agar omil mavjudligi shinaning yemirilish xususiyatidan aniqlansa, bu usul 2.1-jadvalda keltirilgan. Bilvosita usul-bu yemirilishya taʼsir qiluvchi parametrlar boʻyicha aniqlash (masalan, past bosim protektorning elkama-kamarining kuchli yemirilishsına olib kelishi kerak).
2.1-jadval
Omillar
|
Yemirilish ko’rinishlari
|
1.yaqinlashish
- manfiy
- musbat
|
bir taraflama arra ko‘rinishidagi yemirilishi
-tashqi yo’lakchalar
-ichki yo’lakchalar
|
2.qarama-qarshi o‘q
|
bir taraflama orqa g‘ildiraklarining bir taraflama arra ko‘rinishi va boshqa tarafdan tashqi ko’rinishi
|
3. aylanadagi burchaklarning qarama-qarshiligi (noto‘g‘riligi)
|
bir chekkadagi yo’lakchaning intensiv yemirilishi
|
4. uzunlikda burchaklarning o‘zaro tengsizligi moyilligi
|
bir shinaning bir taraflama yemirilishi
|
5. shinada havoning bosimi
-normadan baland
-normadan past
|
intensiv yemirilish:
-protektorning markaziy qismi
-protektorning yuqori qismi
|
6. qulash
|
silliq bir taraflama yemirilish
|
7. muvozanatsizlik (statik va dinamik)
|
dog‘ ko‘rinishidagi yemirilish
|
8. gardish o‘zgarishi ( so‘nggi holati)
|
umumiy yemirilish
|
9. shinalarni qayta ishga tushirish
|
protektor yuqori qismining intensiv yemirilishi
|
Shunisi e’tiborga loyiqki, texnik holat omili taʼsir qiladigan shinalar notekis yemirilish ostida tushadi. Qolgan omillar, koʻproq darajada, butun protektor kengligining bir xil yemirilishini oshiradi.
Ammo birinchi bobdagi tahlil shuni koʻrsatdiki, protektorning yemirilish tabiati, protektorning elkama-kamar zonalarining yemirilishiga koʻproq egadir, bu shinalar ishlaydigan bosim tahlili bilan birgalikda bosim omilining mavjudligini koʻrsatadi. Texnik holatning qolgan omillari zaif taʼsirga ega, chunki ularga mos keladigan yemirilish tabiati kuzatilmaydi.
Korxonada texnik holat omili juda yaxshi nazorat qilinadi (bosimdan tashqari), ammo aniqroq natijalarga erishish uchun taʼsir qilish mumkin boʻlmagan, ammo regressiya modelida hisobga olinishi kerak boʻlgan omillar mavjud. Bunday omillarga yoʻlning ish sharoitlari va ogʻirlik yuki kiradi. Yoʻl sharoitlari juda muhim omil va bundan tashqari, boshqarib boʻlmaydigan. Yoʻl sharoitlari har xil boʻlgan turli yoʻnalishlarda shinalarning eskirishi 2 yoki undan koʻp marta farq qilishi mumkin. Shuningdek, ishda burilishlar, tormozlash, tezlashuvning shinalarning yemirilish intensivligiga taʼsiri haqida gap boradi. Shunga koʻra, yoʻl sharoitlari kabi omilni hisobga olish zaruriy shart degan xulosaga kelishimiz mumkin va muammoni hal qilish uchun ikkita yondashuv mavjud: barcha yoʻnalishlar uchun universal regressiya modelini ishlab chiqish, ammo bu holda har bir yoʻnalishning yoʻl sharoitlarini tavsiflovchi koeffitsientni ishlab chiqish kerak boʻladi-marshrutning murakkablik koeffitsienti; yoki har bir marshrut uchun alohida regressiya modellari.
Ikkinchi usul oddiyroq, ayniqsa marshrutning murakkabligini tavsiflovchi koeffitsient boʻlmasa yoki uni hisoblashning murakkabligi juda yuqori boʻlsa. Yana bir omil – ogʻirlik yuki, koʻrinib turibdiki (birinchi bob), shuningdek, shinalarning yemirilish intensivligiga juda katta taʼsir koʻrsatadi va shinaning haddan tashqari yuklanishi bilan yemirilish tabiati yetarli boʻlmagan bosim bilan bir xil boʻladi va murakkab yoʻl sharoitlari bilan birgalikda bu yanada sezilarli yemirilishga olib keladi.
|
| |
