4.2-rasm. Boshqaruvga klassiklar ta’riflari2
Boshqaruv hokimiyati va san’ati;
«Menejment» so‘zi ingliz tilining Oksford lug‘atida 2 ta ma’noga ega:
Tashkilot resurslarini boshqaruv bo‘yicha alohida ko‘nikmalar va mohirlik.
Publik administration - davlat boshqaruvi.
Business administration - ishbilarmon ma’muriy boshqaruvchisidir.
4.4-rasm. Menejment tiplari
Business management - xo‘jalik, tijorat tashkilotlarini boshqarishdir, ya’ni biznes boshqaruvidir.
4.3-rasm. Boshqaruv ma’nosi1
4.5-rasm. Menejment turlari1
maqsadga yo‘naltirilgan jarayon
Demak, boshqaruv ob’ektiv zaruriyat va hisoblanadi.
4.6-rasm. Boshqaruvning sub’ekti va ob’ekti2
Ko‘rinib turibdiki, u holatda ham, bu holatda ham insonlarni boshqarish ularning o‘zi tomonidan amalga oshiriladi. Faqat kishilar, ularning faoliyati, jumladan, mahsulot ishlab chiqarish, xo‘jalik va boshqa jarayonlar bilan bog‘liq bo‘lgan faoliyatlari boshqaruvning predmeti, ya’ni hozirgi zamon menejmentining asosi hisoblanadi. Boshqaruvning sub’ekti va ob’ektisiz menejment fan va xo‘jalik tajribasi sifatida o‘z mazmun va mohiyatini yo‘qotadi.
Albatta, minglab kishilar ishlaydigan sanoat ham bu tushuncha va mulohazalardan xoli emas. Ayniqsa sanoat ishlab chiqarishida «sub’ekt» va «ob’ekt» tushunchalari boshqa tarmoqlarga nisbatan xiyla ravshanroq ko‘rinadi. Bunda vazirlik, kompaniya va aksiyadorlik jamiyatlaridagi boshqaruvchilar korxonadagi boshqaruvchilarga, korxonadagi boshqaruvchilar esa sex, uchastka
boshqaruvchilariga rahbarlik qiladilar.
Sanoat ishlab chiqarishida boshqaruvning vazifalari quyidagilardan iborat:
-kelajakni aniq ko‘rmoq (istiqbolni to‘g‘ri bashorat qilish va unga monand bo‘lgan faoliyat dasturini tuzish);
-tashkillashtirmoq (sanoatning ichki, moddiy va ijtimoiy tuzilmasini barpo etish);
-pcrsonalni idora qilmoq (sanoat ishlab chiqarish xodimlarini harakatga keltirish);
-kelishish (harakat va tirishqoqlikni bir-biri bilan uyg‘unlashtirish);
-nazorat qilish va kuzatish (joriy etilgan va berilgan buyruq asosida harakatning, ya’ni faoliyatning qanday tarzda bo‘layotganini mushohada qilish).
rasm. Sanoat ishlab chiqarishida boshqaruvning vazifalari1
|
