• Gullash - o‘suv davriniig uchinchi fazasi
    		•

    Novda va to‘p gullarning o‘sishi




    Download 4,88 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet48/126
    Sana29.06.2024
    Hajmi4,88 Mb.
    #266182
    1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   126
    Bog'liq
    13247 1 1A9EEE48773520B6BF4B658DD1DE193166AF19D1 (1)

    Novda va to‘p gullarning o‘sishi
    - o‘suv davrining ikkinchi fazasi 
    hisoblanadi. Kurtaklar yozilgandan to gullashgacha davom etadi. 
    Kurtaklar ob-havo sharoitlariga qarab, aprel oyining o‘rtalarida yozila 
    boshlaydi.
    Kurtaklarning yozilishida, novdalarning o‘sishida malum tabiat 
    qonuniyatlari mavjud bo‘lib, avval bo‘liq markaziy kurtaklar, undan 
    so‘ng o‘rinbosar (zaxira)kurtaklar, oxirgi stadiyada uxlovchi kurtaklar 
    yoziladi. 
    Kurtaklarnnng rivojlanishi novdalarning tok tupida qanday
    joylashganlik darajasiga ham bevosita bog‘liq bo‘ladi. Gorizontal 
    (yotiq) qoldirilgan novda kurtaklari bir xil, tekis rivojlanadi. 
    Novdalarni tok tupida yoysimon yoki xalqasimoi joylashtirilganda, 
    ular asosan, novdaning asosiga yaqin bo‘lgan kurtaklari yaxshi 
    rivojlanadi. Novdalari kalta kesilgan tok tuplari uzun kesilgan 
    novdalarga nisbatan kurtaklari erta yoziladi.
    Kurtaklarning uyg‘onib tok novdalarning o‘sishiga havo va 
    tuproq harorati hamda namlik sezilarli darajada ta’sir ko‘rtasadi. 
    Novdalar 20-25 sm ga o‘sganda hujayraning uzayishi boshlanib, bachki 
    novdalar rivojlana boshlaydi. Sho‘ra xomtok qilinadi, novdalar 
    simbag‘azga bog‘lanadi. Tok o‘simligining gullashidan oldin, hosilli 
    novdalarini uchi (1-2 sm) chilpiladi. Fazaniig oxiriga borib, novdalar 
    jami uzunligining 60 foizi o‘sgan bo‘ladi. Ikkinchi fazaning 
    davomiyligi 40-45 kungacha bo‘ladi.
    Gullash - o‘suv davriniig uchinchi fazasi
    . Gullarning ochilib, 
    gultoj 
    qalpoqchalarining 
    to‘kilishidan 
    boshlanib, 
    g‘ujumlar 
    to‘kilgungacha, 8-14 kun davom etadi. Bu mayning uchinchi va 
    iyunning birinchi o‘n kunligiga to‘g‘ri keladi. Yer sathiga yaqin 
    joylashgan to‘pgullar erta gullaydi. Bitta to‘pgulnnng gullash muddati 
    o‘rtacha 4-9 kunni takil qiladi. Gullash kechroq boshlanganda u jadal 
    va qisqa muddatni o‘taydi.
    Gul ochilgach, uning urug‘chisi tumshuqchasidan shira ajralib 
    chiqadi. Shiraga gul changi yopishadi, so‘ng otalanish (urug‘lanish) yuz 
    berib, tuguncha hosil bo‘ladi va u o‘sa boshlaydi.
    Gullash uchun eng qulay havo harorati 25-30°S bo‘lib, 15-16°S 
    da gullash juda sust va sifatsiz bo‘ladi, harorat undan ham pasayganda 

    94 
    gullash jarayoni deyarli to‘xtab qoladi. Havoning salqin, seryog‘in 
    bo‘lgani gullash jarayoniga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Yomg‘ir urug‘chi 
    (onalik) tumshuqchasidan chang yopishuvchi shirani yuvib ketadi, 
    changlanish 
    yaxshi 
    kechmaydi. 
    Uzum 
    g‘ujumlari 
    yaxshi 
    changlanmaganligi tufayli siyraklanib, hosilning pasayishiga olib 
    keladi. 
    Tok tuplarining yaxshi oziqlanishi va namlik bilan ta’minlanishiga 
    juda katta ahamiyat berish lozim bo‘ladi. Birok, tokni gullash vaqtida 
    sug‘ormaslik lozim, ortiqcha namlik, 
    haroratni 
    pasaytirib 
    changlanishga salbiy ta’sir ko‘rsatadi.
    Gullash fazasida tok o‘simligidagi vegetativ pa generativ organlari 
    ning jadal o‘sishi, fiziologik jarayonlarning faol kechishi tufayli, 
    ularning oziq moddal arga, suvga, yorug‘lik, issiqlik, havo almashinish 
    va h.k larga bo‘lgan talabi yuqori bo‘ladi va tuproqdan o‘ziga kerakli 
    bo‘lgan mikro va makroelementlarni ildizi va barg orqali olib, hosil 
    bo‘lgan organik oziq moddalardan ko‘proq foydalanadi.

    Download 4,88 Mb.
    1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   126




    Download 4,88 Mb.
    Pdf ko'rish