|
Iqtisodiyot” fakulteti “iqtisodiyot” kafedrasi
|
| bet | 3/15 | | Sana | 18.05.2024 | | Hajmi | 188,94 Kb. | | #242683 |
Bog'liq 1 18 Soliqlarning funksiyalari va uni takomillashtirish yo`llariKurs ishining tuzilishi. Ushbu kurs ishi mavzuni tizimli o'rganishni osonlashtirish uchun alohida bo'limlarga tuzilgan. Keyingi bo'limlar nazariy asoslarni ta'minlash uchun adabiyotlarni ko'rib chiqishni, so'ngra soliqlarning funktsiyalarini tahlil qilishni, ularni takomillashtirish strategiyalarini o'rganishni va soliq tizimlarining samaradorligi va adolatliligini oshirish bo'yicha siyosat bo'yicha tavsiyalar bilan yakunlashni o'z ichiga oladi. Har bir bo'lim keng qamrovli tushunchalarni taqdim etish va soliqlarning funktsiyalari va islohotlar yo'llarini chuqur tushunishni ta'minlash uchun sinchkovlik bilan ishlab chiqiladi.
1. 2018-2021 yillar dinamikasida soliqlar tushumi tahlili.
Soliq muammolari va ularni hal qilishning mumkin boʻlgan istiqbollarini taqdim etishdan oldin, uni rivojlantirish amaldagi sharoitlarini koʻrib chiqamiz. 2021 yil yakunlari boʻyicha Konsolidatsiyalashgan byudjet (Davlat byudjeti va Davlat maqsadli jamgʻarmalari) daromadlari 196,4 trln soʻmni (YaIMga nisbatan 26,7%) tashkil qildi. 1-jadvaldan koʻrinadiki, YaIMga nisbatan Konsolidatsiyalashgan daromadlari ulushi dinamikada oʻzgarmagan va oʻsish tendensiyasiga ega. Buni ayniqsa 2022 yil uchun daromadlar prognozi tasdiqlaydi - daromadlarning YaIMga nisbati 30,3% darajada prognoz qilinmoqda.
Byudjetga daromadlar tushumining o'z zimmasiga olish/ umuman olganda ta'sir qiladi:
- respublika iqtisodiyotining oʻsishi;
- soʻmning erkin ayirboshlash kursini joriy qilish;
- qimmat va rangli metallarga jahon narxlarining yuqoriligi;
- pandemiya vaqtida karantin yordamining yangilanishi va yengillashtirish;
- soliq islohoti;
- soliq ma’muriyatchiligining yangi instrumentlarini joriy etish.
Oxirgi uch yil uchun soliq tekshiruvi (2-jad) katta koʻrinish:
- bilvosita soliqlarning ulushi (2021 yilda - 342%) Davlat byudjeti daromadlari miqdori 2019 yildan jiddiy qisqardi. Sabablari QS stavkasining 20%dan 15%gacha pasaytirilishi: QQSni olish va aniqning toʻlaqonli huquqbuzarlik soligʻi, importga stavkalarning joriy etilishi;
- bevosita soliqlarning ulushi jiddiy oʻsdi (2021 yilda - 35,8%). Sabablari: “NKMK” AJ va “OKMK” AJ boʻyicha byudjetga tushumning oʻrganish (qimmatbaho va rangli metallarga jahon narhining va realizatsiyaning oʻsishi hisobiga), foyda soligʻi stavkasining 14%dan 15%gacha boʻlishiga;
- resurs soliqlarining ulushi kamaymoqda (2021 yilda - 14%). Sabablari: yer qa’ridan boshqaruvlik uchun soliq va yuridik shaxslar mol-mulkiga solinadigan soliq stavkalarining nazorati;
- boshqa daromadlar katta oʻsmoqda (2021 yilda - 16%). Sabablari: “NKMK” AJ va “OKMK” AJdan dividendlar boʻyicha byudjetga tushumning oʻtkazish.
Byudjet daromadlari tarkibini oʻ Hisobda umumiy foydalanish bilan bir qatorda umumiybelgilangan va soddalashtirilgan soliq tizimlari nisbat oʻ muhim rol oʻynadi. Bu soliq toʻlovchilar soni ichida oʻz aksini top
|
| |
