1-jadval
O‘zbekiston Respublikasi va Qashqadaryo viloyatida xizmat ko‘rsatish sohasini tavsiflovchi ko‘rsatkichlar dinamikasi
6
№
Ko‘rsatkichlar
Yillar
2021
yilning
2017 yilga
nisbatan
o‘zgarishi,
(+,-)
2017
2018
2019
2020
2021
R
e
sp
u
b
li
k
a
b
o‘
yi
c
h
a
Q
as
h
q
a
d
ar
yo
vi
loyat
i
R
e
sp
u
b
li
k
a
b
o‘
yi
c
h
a
Q
as
h
q
a
d
ar
yo
vi
loyat
i
R
e
sp
u
b
li
k
a
b
o‘
yi
c
h
a
Q
as
h
q
a
d
ar
yo
vi
loyat
i
R
e
sp
u
b
li
k
a
b
o‘
yi
c
h
a
Q
as
h
q
a
d
ar
yo
vi
loyat
i
R
e
sp
u
b
li
k
a
b
o‘
yi
c
h
a
Q
as
h
q
a
d
ar
yo
vi
loyat
i
R
e
sp
u
b
li
k
a
b
o‘
yi
c
h
a
Q
as
h
q
a
d
ar
yo
vi
loyat
i
1
Xizmat ko‘rsatish sohasida band
aholi sonining iqtisodiyotda band
aholi sonidagi ulushi, foizda
41,1
49,8
52,1
53,3
53,2
54,5
53,8
53,2
59,3
58,9
18,2
9,1
2
YaIM xizmat ko‘rsatish
sohasining ulushi, foizda
30,3
45,3
46,9
50,3
48,7
51,8
49,5
50,1
53,9
52,5
23,6
7,2
3
Aholi iste’mol xarajatlari
10,3
12,4
16,5
15,1
27,8
15,9
20,4
10,3
22,3
14,8
12,0
2,4
6
O‘zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‘mitasi va Qashqadaryo viloyati statistika boshqarmasi ma’lumotlari asosida muallif tomonidan hisoblab chiqilgan.
684
tarkibida xizmatlarning ulushi,
foizda
4
Eksport tovarlari tarkibida
xizmatlarning ulushi, foizda
13,7
3,5
10,2
4,1
24,5
4,2
26,3
2,1
28,0
3,9
14,4
0,4
5
Xizmat ko‘rsatish sohasiga
sarflangan investitsiyalarning
yalpi investitsiyalardagi ulushi,
foizda
63,9
45,2
64,6
55,3
53,3
49,3
55,4
44,3
57,4
51,8
-6,5
6,6
6
Xizmat ko‘rsatish sohasini yalpi
ichki mahsulotining o‘sish
sur’ati, foizda
110,2 101,2 116,1 108,2 114,0 105,8 114,5 100,8 116,3 109,4
6,1
8,2
7
Xizmat ko‘rsatish sohasida band
bo‘lgan bir xodimga to‘g‘ri
keladigan aholi soni, kishi
6
3
4
3
4
3
4
3
7
4
1
1
685
Xizmat ko‘rsatish sohasini yuqorida keltirilgan ko‘rsatkichlar kesimida
o‘tkazilgan tahlillar natijalari 2017-2021 yillarda O‘zbekistonda bandlik darajasi 41,1
foizdan 59,3 foizga, ya’ni shu davr mobaynida 18,2 martaga oshganligini va
iqtisodiyotda band bo‘lgan aholi tarkibida uy-joy kommunal xo‘jaliklarida servis
xizmat ko‘rsatish sohasida band aholining hissasi sezilarli ravishda oshib borganligini
ko‘rsatdi. Qashqadaryo viloyatida ushbu ko‘rsatkich esa 9,1 martaga oshgan. Agar
2017 yilda xizmat ko‘rsatish sohasida band aholining iqtisodiyotda band aholi
sonidagi ulushi 49,8 foizni tashkil etgan bo‘lsa, 2021 yilga kelib u 58,9 foizni tashkil
etdi (2.1- jadval). Lekin bu ko‘rsatkich iqtisodiyoti rivojlangan mamlakatlar
darajasidan hali ancha past. AQSh va Yevropa mamlakatlarida aholi bandligida
xizmat ko‘rsatish sohasining ulushi 70 foizni tashkil etadi
7
. Demak, O‘zbekistonda
xizmat ko‘rsatish sohasini rivojlantirish, uning mamlakat aholisini ish bilan
ta’minlashdagi rolini oshirish borasida keng imkoniyatlar mavjud.
Tadqiqotlar uy-joy kommunal xo‘jaliklarida servis xizmat ko‘rsatish sohasida
band bo‘lgan bir xodimga to‘g‘ri keladigan aholi soni kamayish tendensiyasiga ega
ekanligini ko‘rsatdi. Jumladan, 2017 yilda xizmat ko‘rsatish sohasida band bo‘lgan
bir xodimga mamlakat aholisining 6 va 3 nafari to‘g‘ri kelgan. 2021 yilga kelib bu
ko‘rsatkich 7 va 4 nafarni tashkil etdi. Yuqorida ta’kidlaganimizdek, xizmat
ko‘rsatish sohasidagi bir xodimga to‘g‘ri keladigan mamlakat aholisining soni
qanchalik kam bo‘lsa, bu soha shunchalik rivojlangan, degan xulosani chiqarish
mumkin. Bunda eng avvalo, ko‘rsatiladigan xizmatlarning sifati oshadi va aholining
xizmatlarga bo‘lgan ehtiyojlarini yanada to‘laroq qondirish imkoniyati paydo bo‘ladi.
Ikkinchi tomondan esa, xizmat ko‘rsatish sohasida aholi bandligining ortib borishi va
ular yaratadigan xizmatlar hajmining oshishiga olib keladi.
Shunday qilib, tahlil natijalari O‘zbekistonda va Qashqadaryoda xizmat
ko‘rsatish sohasini rivojlantirishda muhim natijalarga erishilganligini, soha
taraqqiyotida barqaror ijobiy tendensiyalar mavjudligini ko‘rsatdi. Shu bilan bir
7
Пастухов А.Л. Ускорение развития сферы услуг как необходимое условие модернизации экономики.
//Экономика и экономические науки. 2012 г., №20. –C.80-85.
686
qatorda sohani, uning alohida tarmoqlarini, ayniqsa shahar joylarida ushbu sohani
yanada rivojlantirish imkoniyatlari mavjudligini ko‘rsatdi.
|
