OLIY TA’LIM MUASSASALARINI MOLIYALASHTIRISH TARTIBI VA




Download 8,84 Mb.
Pdf ko'rish
bet362/452
Sana27.06.2024
Hajmi8,84 Mb.
#265988
1   ...   358   359   360   361   362   363   364   365   ...   452
Bog'liq
QarMII konf 26-27 may 2023 (1)

OLIY TA’LIM MUASSASALARINI MOLIYALASHTIRISH TARTIBI VA 
UNING O‘ZIGA XOS XUSUSIYATLARI 
Shaymatova N., TMI mustaqil izlanuvchisi 
Hozirgi kunda mamlakatimizda ta’lim tizimini isloh qilishda amalga 
oshirilayotgan bir qator tadbirlarga qaramay, zamonaviy bilim va ko‘nikmalarga ega 
bo‘lgan kadrlarga ehtiyojimiz kattadir. Shu munosabat bilan, yurtboshimiz o‘z 
nutqlarida “...kadrlar bilan ishlashda yo‘l qo‘yilayotgan nuqsonlar ushbu 
kamchiliklarning asosiy sabablaridan biridir. Ayni vaqtda, qo‘yilgan vazifalarni 
mas’uliyat bilan va professional darajada amalga oshirishga qodir bo‘lgan 
kadrlarning amaliy zaxirasi yaratilmaganini afsus bilan qayd etish kerak
12
”. 
Oliy ta’lim muassasalari mamlakat iqtisodiyotini rivojlantirishda muhim ahamiyat 
kasb etishini hisobga olgan holda, bu tizimni yanada rivojlantirish, yetarlicha resurslar bilan 
ta’minlash bilan bir qatorda, oliy ta’lim muassasalarining o‘ziga xos xususiyatlarini hisobga 
olgan holda, shuningdek mavjud salohiyatdan kelib chiqib oliy o‘quv yurtlari xarajatlarini 
to‘g‘ri rejalashtirish, mavjud mab-lag‘lardan maksimal darajada samarali foydalanish 
hozirgi kundagi asosiy vazifalar-dan biri hisoblanadi. Shularni hisobga olgan holda, oliy 
ta’lim 
muassasalarini 
moliyalashtirishni takomillashtirish maqsadida O‘zbekiston 
Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2010 yil 16 avgustdagi “Respublikaning oliy ta’lim 
muassasalarini 
moliyalashtirish 
tartibini 
yanada 
takomillashtirish 
chora-tadbirlari 
12
 Sh.Mirziyoev Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. – Toshkent: 
“O‘zbekiston” NMIU, 2017. 488 bet.
 


777 
to‘g‘risida”gi 178-sonli qarori qabul qilindi va ushbu qarorga muvofiq 2010 yil 1 
sentyabrdan boshlab bir talabani o‘qitish xarajatlarining bazaviy normatividan kelib chiqib 
har bir oliy ta’lim muassasasi uchun byudjetdan moliyalashtirish hajmini aniqlash tartibi 
joriy qilinishi belgilandi.
Oliy ta’lim muassasalarida bir talabani o‘qitish xarajatlarining bazaviy 
normativlari oliy ta’lim muassasalarining faoliyat yo‘nalishlari, qanday yo‘nalishdagi 
kadrlar yetkazib berishiga qarab turlicha belgilangan. Bunda oliy ta’lim muassasalari 
umumiy 9 ta guruhga ajratilgan bo‘lib, har bir guruhga kiruvchi oliy ta’lim 
muassasalari uchun
 
bir talabaga joriy xarajatlari va 4-guruh xarajatlari bo‘yicha joriy 
xarajatlarining bazaviy normativi, shuningdek, oliy ta’lim muassasalari moddiy-
texnika bazasini rivojlantirish xarajatlari bo‘yicha xarajatlarning bazaviy normativi 
turlicha qilib belgilangan.
O‘qitishning to‘lov-kontrakt shaklidan tushadigan mablag‘larni rejalashtirish 
(xarajatlar smetasini tuzish) va xarajat qilish “Oliy va o‘rta maxsus, kasb-hunar 
ta’limi muassasalarida o‘qitishning to‘lov-kontrakt shakli va undan tushgan 
mablag‘larni taqsimlash tartibi to‘g‘risida”gi nizomga muvofiq amalga oshiriladi. 
Oliy ta’lim muassasalari daromadlarining asosiy qismi o‘qitishning to‘lov-kontrakt 
shaklidan tushgan mablag‘lar hisobiga shakllanishini hisobga olgan holda ushbu 
mablag‘larning o‘z vaqtida va to‘liq tushishini ta’minlash, to‘lov-kontrakt miqdorini 
to‘g‘ri hisoblash ham muhim ahamiyat kasb etadi.
Oliy ta’lim muassasalarida to‘lov-kontrakt asosida o‘qitishning to‘lov miqdori 
yuqoridagi nizomga muvofiq bilim sohalari, soha va ta’lim yo‘nalishlari, ta’lim 
shakllari (ishlab chiqarishdan ajralgan yoki ajralmagan holda) va ta’lim bosqichlari 
(bakalavriat, magistratura, ikkinchi va undan keyingi ta’lim) bo‘yicha alohida, har 
o‘quv yili uchun belgilanadi. Oliy ta’lim muassasalarida to‘lov-kontrakt asosida 
o‘qitishning to‘lov miqdorini belgilash bir talabani o‘qitish bilan bog‘liq xarajatlar 
miqdoridan kelib chiqib amalga oshiriladi. 
Bir talabani o‘qitish bilan bog‘liq xarajatlar miqdori quyidagi mezonlarni 
inobatga olgan holda belgilanadi: 


778 

qabul kvotasi va bino-inshootlar quvvati o‘rtasidagi mutanosiblik; 

ta’lim yo‘nalishlari va ta’lim jarayoni xususiyatlari; 

bir o‘qituvchiga to‘g‘ri keladigan talabalar soni nisbatining cheklangan 
normativlari; 

o‘qitish muddatlari va boshqalar
13

“Oliy va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalarida o‘qitishning to‘lov-
kontrakt shakli va undan tushgan mablag‘larni taqsimlash tartibi to‘g‘risida”gi 
Nizomning 4-bobi “O‘qitishning kontrakt shaklidan tushgan mablag‘larni oliy ta’lim 
muassasalari tomonidan taqsimlanishi” deb nomlanib, unga muvofiq o‘qitishning 
kontrakt shaklidan, shu jumladan oshirilgan to‘lov-kontrakt asosida tushgan 
mablag‘lar quyidagi maqsadlarga sarflanishi mumkinligi belgilangan: 

stipendiyalar to‘lashga; 

oliy ta’lim muassasalari xodimlarining ish haqi va unga tenglashtirilgan 
to‘lovlari, shuningdek ijtimoiy soliq (yagona ijtimoiy to‘lov)lar bo‘yicha xarajatlarga; 

bino va inshootlarni saqlash hamda kommunal xizmatlar bo‘yicha 
xarajatlarga; 

kreditor qarzlarni to‘lashga; 

bino va asbob-uskunalarni joriy va kapital ta’mirlashga; 

o‘quv, ilmiy-tadqiqot va laboratoriya jihozlari, kompyuter texnikasi va 
boshqalarni sotib olish hamda ta’mirlash uchun; 

oliy ta’lim muassasasi ARM (axborot resurs markazi) fondini to‘ldirish 
uchun; 

byudjetidan tashqari jamg‘armalariga ajratmalarni amalga oshirish uchun; 

oliy ta’lim muassasalari xodimlarini moddiy rag‘batlantirish va ularga moddiy 
yordam ko‘rsatish uchun; 

qonun bilan taqiqlanmagan boshqa xarajatlarga
14

13
Oliy va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalarida o‘qitishning to‘lov-kontrakt shakli va undan tushgan 
mablag‘larni taqsimlash tartibi to‘g‘risidagi Nizom, 28.12.2012


779 
O‘qitishning kontrakt shaklidan tushgan va vaqtinchalik bo‘sh turgan 
mablag‘lar oliy ta’lim muassasasi tomonidan O‘zbekiston Respublikasining 
moliyaviy barqaror va to‘lov qobiliyati yuqori bo‘lgan banklarining depozit 
hisobvarag‘lariga tanlov asosida joylashtirilishi mumkin. Olingan foiz daromadlari 
oliy ta’lim muassasasining o‘qitishning kontrakt shaklidan tushgan mablag‘lari 
daromadlar va xarajatlar smetasiga kiritiladi hamda yuqorida keltirilgan maqsadlarga 
sarflash uchun taqsimlanadi. 
Oliy ta’lim muassasalari xarajatlarini rejalashtirishda O‘zbekiston Respublikasi 
Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi, O‘zbekiston Respublikasi Mehnat vazirligi, 
O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligining 2017 yil 21 fevralda Adliya vazirligi 
tomonidan 2859-son bilan ro‘yxatga olingan “Oliy ta’lim muassasalari boshqaruv, 
texnik, xizmat ko‘rsatuvchi va o‘quv-yordamchi xodimlarining namunaviy shtatlarini 
tasdiqlash to‘g‘risida” qarori ham muhim rol o‘ynaydi. Mazkur qaror bilan “Oliy 
ta’lim muassasalari boshqaruv, texnik, xizmat ko‘rsatuvchi va o‘quv-yordamchi 
xodimlarining namunaviy shtatlari” tasdiqlangan bo‘lib, bunda asosiy ko‘rsatkich 
bo‘lib talabalar (sirtqi ta’lim talabalari uchun - 0,4 koeffitsientni qo‘llagan holda) va 
binolar soni, yer maydoni va boshqalar shtatlar birligini belgilashda asosiy 
ko‘rsatkich qilib olingan. 

Download 8,84 Mb.
1   ...   358   359   360   361   362   363   364   365   ...   452




Download 8,84 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



OLIY TA’LIM MUASSASALARINI MOLIYALASHTIRISH TARTIBI VA

Download 8,84 Mb.
Pdf ko'rish