|
Nazorat-o`lchash vositalariBog'liq Kitob 5084 uzsmart.uzNazorat-o`lchash vositalari.
Funksional vazifasiga ko‘ra o‘lchash o‘zgartkichlarini quyidagi turlarga
ajratish qabul qilingan:
birlamchi, oraliq, masshtabli, uzatuvchi
va boshqalar.
Birlamchi o‘lchash o‘zgartkichi
—o‘lchash o‘zgartkichi bo‘lib, unga
o‘lchanayotgan fizik kattalik keltirilgan, ya’ni o‘lchov zanjirida birinchi, masalan,
deformatsion manometrning trubasimon prujinasi. Birlamchi o‘lchash o‘zgartkichi
yordamida o‘lchanadigan kattalik boshqa o‘zgartkichga yoki o‘lchash asbobiga
uzatilishi mumkin.
Generatorli o‘zgartkichlar
— shunday o‘zgartkichki, ularda axborot
oqimini shakllantirish uchun qo‘shimcha manbadan energiya olib kelish talab
qilinmaydi. Masalan, termojuft temperaturani tormoEYUK ga aylantirib,
energiyani faqat o‘lchash ob’ektidangina oladi. Shunday qilib, generatorli
o‘zgartkichlarda energiya va axborot oqimlarining yo‘nalishlari bir xil bo‘ladi.
Parametrik o‘zgartkichlar
— shunday o‘zgartkichlarki, ularda energiya va
axborot oqimlarining yo‘nalishlari bir xil bo‘lmaydi. Jumladan, agar ob’ektda
qarshiligi temperaturaga bog‘liq bo‘lgan termorezistor o‘rnatilgan bo‘lsa, u holda
axborot olish uchun asbobdan yoki o‘zgartkichdan termorezistorga tok o‘tkazish
zarur. Tokning o‘zgarishi o‘lchanayotgan temperaturaning o‘zgarishi haqidagi
axborot bo‘ladi. Axborot signalining intensivligi manba signali intensivligiga
bog‘liq bo‘lib, bu parametrik o‘zgartkichlarning o‘ziga xos xususiyatidir.
O‘lchashga doir axborotni uzatish, o‘zgartirish, ishlov berish va saqlash uchun
qulay bo‘lgan, ammo kuzatuvchi bevosita idrok qilishi mumkin bo‘lmaydigan
shakldagi signalni ishlab chiquvchi o‘lchash vositasi
o‘lchash o‘zgartkichi
deb
ataladi. Inson o‘zining sezgi organlari bilan o‘lchash o‘zgartkichi signallarini qabul
qila olmaydi. O`zgartiriladigan fizik kattalik —
|
| |
