101
Rahbarlar
tarkibiga korxonalar va ularning tarkibiy bo‘linmalari rahbarlari
lavozimlarida
ishlaydigan
xodimlar
kiradi.
Umumiy
boshqaruv
tizimida
egallagan
darajaga ko‘ra, barcha rahbarlar uch turga bo‘linadi:
Kichik bo‘g‘in rahbarlari
-
bularga ustalar, ustalar, kichik ustaxonalar boshliqlari va boshqalar kiradi.
O‘rta
bo‘g‘in
rahbarlari
-
bularga
korxonalar
direktorlari,
birlashmalarning
bosh
direktorlari, yirik ustaxonalar rahbarlari kiradi.
Yuqori bo‘g‘in rahbarlari
-
moliyaviy
va sanoat guruhlari rahbarlari, yirik birlashmalarning bosh direktorlari.
Mutaxassislar
orasida buxgalterlar, iqtisodchilar, muhandislar bor.
Xodimlar
- hujjatlarni
tayyorlash va rasmiylashtirish, buxgalteriya hisobi va
nazorati,
iqtisodiy
xizmatlar
bilan
shug‘ullanadigan
xodimlar.
Bularga
ta’minot
agentlari, mashinistlar, kassirlar, kotiblar, xronometrlar, ekspeditorlar kiradi.
Shuni
ta’kidlash
kerakki,
kadrlarni
shakllantirish
va
ulardan
foydalanish
jarayonini
samarali
boshqarish
uchun
mehnat
resurslarini
tasniflashning
boshqa
turlari ham qo‘llaniladi: jinsi va yoshi bo‘yicha, ish stajiga ko‘ra,
mulkka munosabati
bo‘yicha, mehnat munosabatlari tasnifi bo‘yicha. Mehnat resurslari ishlab chiqarishning ajralmas,
eng muhim elementidir. Mehnat resurslari bo‘lmasa, ishlab chiqarishni tasavvur qilib bo‘lmaydi,
chunki mehnat ishlab chiqarishning eng faol elementi bo‘lib, bu ishlab chiqarishning qolgan ikkita
tarkibiy qismidan - mehnat vositalari va mehnat ob’ektlaridan samarali foydalanish imkonini beradi.
Mehnat
resurslaridan
foydalanish
samaradorligini
oshirishning
ahamiyati
shundan iboratki, busiz milliy iqtisodiyot,
uning barcha tarmoqlari, jumladan, savdo
ham
raqobatbardosh
faoliyat
yurita
olmaydi.
Mehnat
resurslaridan
foydalanish
samaradorligi
pastligi
va
mehnat
unumdorligining
pastligi
tufaylidir.
Bugungi
milliy
iqtisodiyotni
modernizatsiya
qilish
sharoitida
O‘zbekistonda
sanoat
korxonalarini
yanada
rivojlantirishda
mehnat
resurslaridan
samarali
foydalanishni quyidagi yo‘nalishlarda amalga oshirish maqsadga muvofiq:
✓
barqaror o‘sib kelayotgan mehnat resurslaridan yanada samarali foydalanish uchun mehnat
bozorini modernizatsiya qilish;
✓
mamlakat mehnat bozorini bozor prinsiplariga asoslangan holda takomillashtirish, bunda
samarali
bandlik
hamda
yuqori
malakali,
yuqori
ish
haqi
bilan ta’minlangan yangi ish o‘rinlarini tashkil qilish siyosatiga o‘tishga alohida
e’tibor berish;
✓
korxona va tashkilotlarda
kadrlarni tayyorlash, malakasini muntazam ravishda oshirib
borish, ularni moddiy va ma’naviy rag‘batlantirishni bozor prinsiplari asosida takomillashtirish va
hokazo.
