Bu bilimlar tizimining o‘zi emas, balki shaxsning turli muammolarni samarali hal etishini
ta’minlaydigan kompetensiyalar to‘plamiga aylanadi. Ta’limda kompetensiyaga asoslangan yondashuv
g‘oyalarining paydo bo‘lishi ilgari suriladi. [2].O‘smirlarga nafaqat faoliyatning
muayyan sohasida
ma’lum bilim, ko‘nikma va ko‘nikmalarni egallashga yordam beradi, ularning ijodiy qobiliyatlarini
rivojlantirishga yordam beradi, bolalarni mustaqillikka undaydi, bilimlarni egallash va ularni hayotiy
vaziyatlarda qo‘llash. Munosabati bilan biologiya o‘qituvchisi sifatida men uchun ta’limdagi davom
etayotgan o‘zgarishlar, ta’lim sifatini oshirish, uni kompetensiyaga
asoslangan yondashuvga
moslashtirish zarurati muammosi paydo bo‘ldi. Zamonaviy ta’lim ta’lim jarayonini tashkil etishga
an’anaviy yondashuv formatidan bu muammolarni hal qilishning samarali yo‘llaridan foydalanish
imkoniyati kengligi bilan farq qiladi [3].
Metodik kompetentlikni rivojlantirishga yoʻnaltirilgan taʼlim pedagogning oʻz shaxsiy
manfaatlari uchun ham, jamiyat, davlat manfaatlari uchun olib boradigan faoliyatining asosiy
sohalaridagi muvaffaqiyatini taʼminlovchi bilimlar va amaliy faoliyat usullarini kompleks ravishda
oʻzlashtirishiga qaratilgan. Metodik kompetentsiya oʼqituvchining kasbiy oʼsishining hal qiluvchi
jihatlaridan biridir. Hozirgi paytda metodik kompetentlikka erishish
uchun innovatsion yondashuv
muhim ahamiyat kasb etadi. Taʼlim tizimida yoki oʻquv faoliyatida innovatsiyalarni qoʻllashda
sarflangan mablagʻ va kuchdan imkon qadar eng yuqori natijani olish maqsadi koʻzlanadi.
Innovatsiyalarning har qanday yangilikdan farqi shundaki, u boshqarish va nazorat qilishga
imkon beradigan oʻzgaruvchan mexanizmga ega boʻlishi zarur.
Ushbu muammoni hal qilish pedagogik vositalarni inventarizatsiya qilish va yangi yondashuvlarni
izlashni talab qildi. Ushbu masala bo‘yicha ilmiy-uslubiy adabiyotlarni o‘rganish va tahlil qilish [4],
ilg‘or pedagogik amaliyotlar menga dasturning pedagogik g‘oyasini shakllantirishga imkon berdi:
maktabda biologiya darslarida ta’lim sifatini oshirish zamonaviy pedagogik texnologiyalardan
foydalanish mumkin, bu quyidagilarga qaratilgan:
• biologiyani o‘rganish uchun zarur bo‘lgan ko‘nikmalarni shakllantirish;
• ta’lim faoliyati uchun motivatsiyani oshirish;
• tahliliy va tanqidiy fikrlashni rivojlantirish;
• universal o‘quv faoliyatini (UAL) shakllantirish;
• kognitiv faoliyatni faollashtirish, uni daraja farqlash
asosida tashkil etish;
• talabalar salomatligini saqlash va mustahkamlash.
Maqsad: targ‘ib qiluvchi zamonaviy o‘qitish texnologiyalarini joriy etish ta’lim sifatini oshirish,
motivatsiya berish, o‘quvchilarning funktsional savodxonligi va asosiy kompetentsiyalarini
rivojlantirish va o‘quvchilarning potentsial qobiliyatlarini rivojlantirish.
Vazifalar:
• biologiya o‘qitish sifatini oshirish uchun dasturiy vosita tanlash;
• talabalarning asosiy kompetensiyalarini rivojlantirish;
• kasbiy kompetentsiyani oshirish;
• o‘qituvchining madaniyati va innovatsion salohiyatini oshirish;
• o‘qituvchining asosiy kompetensiyalarini shakllantirish;
• o‘qituvchining talabalarning individual ta’lim traektoriyalarini loyihalash, tadqiq qilish va qo‘llab-
quvvatlashga qo‘shilishi;
• o‘quv jarayoniga o‘quvchiga yo‘naltirilgan ta’lim texnologiyalari va axborot texnologiyalari joriy
etish;
P.Ya. Xalperin shunday yozadi: “Ma’lum hollarda, hatto yosh bolalar asoslangan o‘quv muhitida
qiziqish, ular sog‘lig‘iga eng kichik zarar yetkazmasdan 10-12 soatlik kundalik mashqlarga osonlik bilan
bardosh bera oladilar. Yashil melanxolik bolalar salomatligini buzmoqda”. Har bir dars qiziqarli bo‘lishi
kerak. Zerikarli mashg‘ulotlar ancha qisqa vaqt ichida charchoqqa olib keladi.
O‘qituvchi qiziqishni turli yo‘llar bilan amalga oshirishi mumkin: birinchidan, o‘quv
materiali
mazmunini yanada jozibador qilish kerak bo‘lgan taqdim etish shakli. Ikkinchidan, o‘qituvchining shaxsiy
fazilatlari bilan bog‘liq. Uchinchidan, charchoqni bostiruvchi o‘zaro manfaatdorlik.
Hozirda taʼlim sifati va samaradorligini rivojlantirishda boʻlajak biologiya oʻqituvchisining
innovatsion yondashuv asosida metodik kompetentligini rivojlantirishda axborot va kompyuter
texnologiyalaridan samarali foydalanish imkonini beruvchi bilim, koʻnikma va malakalar tizimiga ega
boʻlishi lozimligini
taqozo etadi. Metodik kompetentsiya boʼlajak oʼqituvchilarning kasbiy oʼsishi uchun mustahkam
poydevor boʼlib xizmat qiladi. U oʼqitish
jarayonlarini samarali
rejalashtirish, amalga oshirish va baholash uchun zarur boʼlgan bilimva koʼnikmalarni oʼz ichiga oladi.
Kuchli metodik kompetentsiyaga ega boʼlgan oʼqituvchi oʼquvchilarining individual ehtiyojlarini qondira
oladi, izchil dars rejalarini ishlab chiqadi, oʼquvchilarning yutuqlarini toʼgʻri baholaydi va
rivojlanayotgan taʼlim amaliyotiga moslashadi. Boʼlajak oʼqituvchilar oʼz metodik kompetensiyasini
doimiy ravishda rivojlantirib borish orqali taʼlimning doimiy rivojlanib borayotgan sohalarida samarali
faoliyat olib borishlari.
Xulosa qilib aytadigan boʻlsak, oʻqitishning innovatsion usullari va zamonaviy texnologiyalaridan
foydalanish boʻlajak oʻqituvchilarga nafaqat bilim va koʻnikmalarni, balki ijodiy fikrlash qobiliyatini,
moslashuvchanlik va uzluksiz rivojlanishga tayyorlikni oshirishga imkon beradi. Asosiy eʼtibor
oʻqituvchining kasbiy oʻsishi va oʻzini oʻzi tarbiyalashni shakllantirish muhimligiga qaratiladi. Shunday
qilib, metodik kompetensiyani rivojlantirish oʻqituvchilarga oʻquv jarayonining vazifalarini samarali hal
qilishga va doimiy oʻzgaruvchan muhitga muvaffaqiyatli moslashishga imkon beradi. Bularning barchasi
zamonaviy jamiyatda yuqori sifatli taʼlim va muvaffaqiyatli pedagogik faoliyat uchun zaruriy shartdir.
Innovatsion dasturiy vositalar bo‘lajak biologiya o‘qituvchilarining metodik kompetensiyani
rivojlantirishda samarali natija beradi.
