BOB. MAXSUS MAQSADLI TRANSFORMATOR
QURILMALARI
Maxsus maqsadli kuch transformatorlariga oid umumiy
ma’Iumotlar
Elektrotexnologiya va o‘zgartirgich qurilmalarining ish rejimlari talablaridan kelib chiqqan holda ulami elektr energiya bilan ta'minlovchi transformatorlarining konstruksiyasi o‘ziga xos xususiyatlarga ega bo‘ladi. Shu sababli elektrotexnologiya va quwatli o‘zgartirgich qurilmalarida qo‘llaniladigan transformatorlami
bundan keyin maxsus maqsadli kuch transformaiorlari deb ataymiz.
Hozirgi vaqtda o'zgaruvchan tokni o'zgarmas tokka to‘g‘rilash asosan statik o'zgartirgich agregatlari yordamida amalga oshiriladi.
Ularning ham asosiy tarkibiy qismini maxsus maqsadli transformatorlar tashkil qiladi.
Quyidagi sohalardagi elektrotexnologiyalarning to‘g‘rilagich qurilmalarida ishlatiladigan maxsus maqsadli kuch transformatorlariga:
a)
rangli metallurgiyada elektroliz qurilmalari to‘g‘rilagichlari uchun toki 63 kA va kuchlanishi 850 V bo‘lgan TSNP—80000/20 tipi; b)
kimyo sanoatida — toki 50 kA va kuchlanishi 850 V bo'lgan TSNP — 40000/10 tipi; d)
qora metallurgiyada — jo‘valash mashinalarining tiristorli elektr yuritmalari uchun quwati 2500-^3200 kV A boMgan
transformatorlar seriyasi,
elektr yoyi vositasida po‘lat eritish pechlari uchun (masalan, Bekobod metallurgiya kombinatida) PBV va RPN qayta ulagich qurilmalari bilan ta'minlangan tiplari ishlatiladi. Quwati 100 MV A gacha bo‘lgan elektr pechi transformatorlarining
ikkilamchi
9.1-rasm. Quvvati 160 kV • A, kuchlanishi 6 kV bo‘lgan TCB—160/6 tipli portlashdan himoyalangan transformator
kuchlanishi 1000
V dan oshmaydi, bundagi ikkilamchi toklar esa 100 kA va undan katta bo‘ladi.
Ko'mir shaxtalaridagi elektr motorlarini energiya bilan ta’minlash uchun quwati 160 kV A kuchlanishi 6 kV bo‘lgan TSV—160/6 tipli portlashdan himoyalangan transformator (9.1-rasm) hamda quwati 250 kV-A bo‘lgan TSVI —250/6 tipli transformator podstansiyalari qo'llaniladi.
Neft olishdagi cho‘ktirilgan elektr nasoslari asinxron motorlarini 380 V kuchlanishli elektr energiya bilan ta'minlashda TMPN—160/ 2,05 tipli transformator qo‘llaniladi.
Elektr yoyi vositasida payvandlash uchun transformatorlar
Elektr yoyi vositasida payvandlash uchun ishlatiladigan maxsus maqsadli
transformatorlami odatda payvandlash transformatorlari deb yuritiladi.
Payvandlash transformatorlari kuchlanishi 220 yoki 380 V bo‘lgan elektr energiyani metallni yoyli payvandlash uchun zarur bo'lgan salt ishlashdagi kuchlanishi 60 V bo‘lgan elektr energiyaga o‘zgartirib beradi. Reaktor (drossel) — magnit zanjfri havo oralig‘ini o‘zgartirish yo‘li bilan payvandlash tokini rostlashga mo‘ljallangan.
Metallni payvandlashdaSTN-500-1 tipli payvandlash transforma- tori (9.2,£-rasm) amalda ko‘p qo‘llaniladi: Uj=380 va 220 V, U
20= =60 V, payvandlash toki 500 A, bu tok rostlash jarayonida 800 A gacha oshishi mumkin. Chiqishidagi quwati 15 kW, tarmoqdan oladigan quwati 33 kV A.
To‘g‘rilagich va avtomatika qurilmalari uchun transformatorlar
