FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI.
1.Basilova T. A. kar-kо‘r bolada dastlabki imo-ishoralarni shakllantirish shartlari . — 1987.
— №1.
2.Bertin G. P. karlikning yetiologik tasnifislepogluxoti.Defektologiya. 1985.
3.Balyumina M. G. murakkab nuqsonlarning tarqalishi, yetiologiyasi va klinik
kо‘rinishining ayrim xususiyatlari/ . — 1989.
4. Van Deyk, Jan. Obucheniye i vospitaniye deblindlykh kak osobnoy kategorii anomalnykh
detey— 1992.
5.Goncharova YE. L.chuqur kо‘rish va yeshitishda nuqsoni bо‘lgan bolalarda о‘qish
faoliyatining asosiy tarkibiy qismlarini shakllantirish.Defektologiya. — 1995. — № 4.
6.Mareyeva R. A.maktabgacha yoshdagi, tayyorlov, 1-va II sinf kar-kо‘zi ojiz о‘quvchilarni
о‘qitish va tarbiyalash dasturi loyihasi. - Moskva, 1982.
7.Meshcheryakov A. I.slepogluxoneme detey [kar-kо‘r bolalar], Moskva, 1974.
8.Meshcheryakov A. I.kо‘p nuqsonli bolalarni о‘qitish tajribasi11 . — 1973.
9.Sokolyanskiy I. A.Obucheniye slepogluxonemykh detey [kar-kо‘r bolalarni о‘qitish]. —
1989. — №2.
MAKTABGACHA TA’LIM TASHKILOTI BOSHQARUVINI SIFAT JIHATDAN
YURITILISHI VA UNING AHAMIYATI
Rabbimova Shahnoza Soyib qizi
Oriental universiteti Ta’lim menejmenti 1-kurs magistranti
Ta’lim sohasini isloh qilish bugun hukumatimiz diqqat e’tiborida turgan dolzarb
sohalardan biri, desak mubolag‘a bo‘lmaydi. So‘nggi yillarda maktabgacha ta’lim tizimini isloh
73
“Ta’lim muassasalarida boshqaruv va o‘quv sifatini
takomillashtirish muammolari” – respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi
JIZZAX DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI
06.12.2022
qilish va rivojlantirishga qaratilgan qonunlar, qarorlar qabul qilinib, amaliyotga joriy etilmoqda.
Maktabgacha ta’lim sohasida yagona davlat siyosatini ishlab chiqish va amalga oshirish,
bolalarni maktabgacha ta’lim bilan bosqichma-bosqich to‘liq qamrab olishni ta’minlash
maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 30-sentyabrdagi “Maktabgacha
ta’lim tizimi boshqaruvini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida“gi Farmoni bilan
Maktabgacha ta’lim vazirligi tashkil etildi.Bugungi kunda O‘zbekistonda 14 mingdan ortiq
maktabgacha ta’lim tashkiloti faoliyat ko‘rsatmoqda. 2019-yilda Maktabgacha ta’lim vazirligi
tizimga bolalar qamrovini 52 foizga yetkazdi. 2020-yilda bu ko‘rsatkich 59,5 foiz bo‘lishi
kutilmoqda, shuningdek, 85,2 foiz 6 yoshli bolalarni majburiy 1 yillik ta’lim bilan qamrab olish
rejalashtirilgan.
Ma’lumki, Maktabgacha ta’lim vazirligi tashkil etilmasdan avval tizimda zamonaviy
dasturlar joriy etilmagan, bolalarni maktabga tayyorlash bo‘yicha muqobil, moslashuvchan
modellar yetarli darajada rivojlanmagan. Taraqqiy etgan mamlakatlardagi kabi bolalarni ijtimoiy,
shaxsiy, hissiy, nutqiy, matematik, jismoniy va ijodiy rivojlantirish, atrof-muhit bilan tanishuvga
yo‘naltirilgan maxsus davlat ta’lim dasturlari tatbiq qilinmagan edi. Davlat maktabgacha ta’lim
muassasalarida faoliyat yuritayotgan pedagog kadrlarning aksariyati o‘rta maxsus ma’lumotga ega
bo‘lib, bolalarni maktab ta’limiga talab darajasida tayyorlash imkonini bermas edi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 8-maydagi “O‘zbekiston Respublikasi
maktabgacha ta’lim tizimini 2030-yilgacha rivojlantirish kontseptsiyasini tasdiqlash to‘g‘risida”gi
qarori misolida ko‘rsak, mazkur kontseptsiya maktabgacha ta’lim tizimini yanada
takomillashtirish, bolalarning sifatli maktabgacha ta’limdan teng foydalanishini ta’minlash,
maktabgacha ta’lim xizmatlarini rivojlantirish, bir so‘z bilan aytganda, maktabgacha ta’lim
tizimini rivojlantirishning maqsadli vazifalarini qamrab olgan bo‘lib, jarayonning ustuvorliklari
va bosqichlarini belgilab beradi. Kontseptsiya tasdiqlangandan so‘ng o‘tgan bir yildan ortiq vaqt
mobaynida maktabgacha ta’lim tizimida yangi Qonun qabul qilindi, yangi loyihalar, islohotlar
bosqichma-bosqich amalga oshirilib kelinmoqda.
Xususan, 2019-yilda “Maktabgacha ta’lim va tarbiya to‘g‘risida”gi O‘zbekiston
Respublikasi Qonuni qabul qilindi.Mazkur Qonunda maktabgacha ta’lim va tarbiyaning asosiy
tamoyillari, ushbu sohadagi davlat siyosati yo‘nalishlari, shuningdek, Vazirlar Mahkamasi,
Maktabgacha ta’lim vazirligi, Sog‘liqni saqlash vazirligi, egaligida maktabgacha ta’lim
tashkilotlari bo‘lgan davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlari va mahalliy davlat hokimiyati
organlarining vakolatlari belgilangan. Qayd etilgan Kontseptsiyada 2030-yilgacha 3-7 yoshdagi
bolalarning 80,8 foizini maktabgacha ta’lim bilan qamrab olinishining ta’minlanishi ko‘zda
tutilgan. Xususan, 2020-yilda yangi maktabgacha ta’lim tashkilotlari binolarini qurish,
mavjudlarini rekonstruktsiya qilish, bir paytlar bog‘cha bo‘lgan binolarni qayta Maktabgacha
ta’lim vazirligi hisobiga qaytarish, maktabgacha ta’limning muqobil shakllarini joriy etish kabi
chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda
Bilamizki, maktabgacha ta’lim tashkilotlarida aholiga asosiy xizmati 3 yoshdan 7 yoshgacha
bo‘lgan bolalarni maktabgacha ta’lim va tarbiyalash hisoblanadi.Meining fikrimcha mamlakatimiz
tomonidan shunday sharoitlar yaratib berilayotgan ekan bunga ma’suliyat bilan yondashishimiz
kerak ya’ni har bir daraxtning o‘z o‘q ildizi bo‘lgan kabi maktabgacha ta’lim tashkiloti bu o‘q ildiz
raxbar hisoblanadi.Raxbar qanchalik yuqori bilim va malakaga ega bo‘lsa undan chiqayotgan nihol
ya’ni ishchi xodimlar baquvvat,chidamli bo‘lim o‘sadi va rivojlanadi. Har bir rahbar o‘z
maktabgacha ta'lim muassasasini rivojlantirishning asosiy maqsadlarini belgilab, pedagogik jamoa
bilan birgalikda butun pedagogik jarayonni tashkil qiladi, ya'ni u doimiy ravishda olingan
natijalarni rejalashtirilgan natijalar bilan taqqoslaydi. Bu vaziyat bo‘yicha tezkor qarorlar qabul
qilishni talab qiladi.Tezkor qarorlar sifat jihatini ham o‘z ichiga olish lozim.
Maktabgacha ta'lim sifati - bu bolalar bog‘chasidagi pedagogik jarayonning shunday
|
