|
JOURNAL OF NEW CENTURY INNOVATIONSBog'liq 28-18-PB (1) Axborot xati konf. ADU, Mayers- Briggs qo\'shimcha, 36-qo\'shma qaror, 27.04.2022, Oila tushunchasi, uning turlari va shakillari, fHy1I56Pj1m1Sqci4f9q3e28B9S0AiBM, dars ishlanma, 11-21-ALGORITMIK TILLAR VA DASTURLASH, Мустақил ишни ташкиллаштириш, Иқтибослик учун, Документ Microsoft Word, Calendar plan-RAQAMLI VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI (2), статья, Исмаилова Н С , Шагазатов У У Жахон иқтисодиёти ва халқаро (1), A5JOURNAL OF NEW CENTURY INNOVATIONS
WSRJournal.com
Volume – 5_ Issue-4_May_2022
10
Organik reaktsiyalarning katta sinflarining nomi ko'pincha faol reaktivning
kimyoviy tabiati yoki birikmaga kiritilgan organik guruh turi bilan bog'liq:
a) galogenlash – galogenlar atomining kiritilishi
b) gidroxlorlash, ya'ni HCl ga ta'sir qilish
c) nitrolash – NO2 nitro guruhining kiritilishi (rasm. 21, reaktsiyaning ikkinchi
yo'nalishi)
d) metallizatsiya – metall atomining kiritilishi
e) alkillash – alkil guruhining kiritilishi
f) acylation – acyl guruhi RC(O) joriy etish
Ba'zan reaktsiyaning nomi molekulaning qayta tuzilishi xususiyatlarini ko'rsatadi,
masalan, siklizatsiya – tsiklning shakllanishi, dekislizatsiya – tsiklning ochilishi.
Katta sinf kondensatsiya reaktsiyalari bilan hosil bo'ladi (Lat. condensatio-siqilish,
quyuqlashish), bunda oson olinadigan anorganik yoki organik birikmalarning bir
vaqtda hosil bo'lishi bilan yangi C-C bog'lanishlar hosil bo'ladi. Suvning chiqishi
bilan birga keladigan kondensatsiya suvsizlanish deb ataladi. Kondensatsiya
jarayonlari molekulyar ravishda, ya'ni bitta molekula ichida ham sodir bo'lishi
mumkin.
KONDENSATSIYA REAKSIYALARI
Benzolning kondensatsiyalanishida, funktsional guruhlar rolini C-h fragmentlari
bajaradi.
Organik reaktsiyalarning tasnifi qat'iy emas, masalan, siklizatsiya reaktsiyalariga,
benzol kondensatsiyasi esa dehidrogenatsiyaga bog'liq bo'lishi mumkin.
Kondensatsiya jarayonlaridan bir oz farq qiladigan molekula ichidagi reaktsiyalar
mavjud, qachonki fragment (molekula) funktsional guruhlarning aniq ishtirokisiz
osongina olinadigan birikma sifatida bo'linsa. Bunday reaksiyalar eliminatsiya
(lotincha eliminare – chiqarib yuborish) deb ataladi, yangi bog'lanishlar esa hosil
bo'ladi.
|
| |
