“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
UZBEKISTAN” JURNALI
VOLUME 1, ISSUE 3, 2023. JULY
143
Nutqiy materialni analiz sintez bo‘yicha
propedevdik ishi bilan, o‘qish va
yozish malakalarini shakllantirish ishlarini bir vaqtda boshlamasligi bilan. Yozuvga
o‘rgatish yondoshuvi o‘zgartirilgan bo‘ladi. Karlar maktabida savodga o‘rgatish
asosan og‘zaki nutqni rivojlantirish uchun qo‘llangan
nutqiy material asosida
amalga oshadi. Bu savodga o‘qish darslarida so‘zlarni ma’nosini bo‘yicha ish olib
borilmaydi,
ammo
bu
holat
o‘quvchilar tomonidan o‘qilayotgan va
yozilayotganlarni tushunish ishlarini mustasno etmaydi. Shundan so‘ng uni
qismlarini, o‘qilganlarni mazmunini yoritish ustidagi ish boshlanadi. O‘qilganlarni
tushunganligini aniqlash uchun turli tadbirlar o‘tkaziladi:
rasmlar tanlash,
mazmunini ko‘rsatib berish, predmet amaliy faoliyatini qo‘llash, savol javoblar.
Rasmlarni moslash.
O‘quvchilar iborali yoki matnni qismini o‘qishadi va
o‘qituvchi vazifasiga ko‘ra o‘qilganlarni mazmuniga mos rasm ko‘rsatadilar. Rasm
o‘qituvchi tomonidan maxsus tayyorlanadi yoki kitobdagi rasmlardan foydalaniladi.
Mazmunini ko‘rsatib berish.
Mazmunni yoritishini
bu usuli ham tayyorlov
sinflarida keng qo‘llaniladi. Mazmunni bu tahlil yo‘lini “Alifbe”dagi
materialga
qo‘llash maqsadga muvofiq bo‘ladi. Masalan, o‘qituvchi bilan 43 betdagi iboralarni
o‘qib, doskaga chiqarilgan o‘quvchi qiz “o‘tir-tur” harakatlarini o‘xshatadilar.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1.
Z. N. Mamarajabova. ONA TILI O‘QITISH
MAXSUS METODIKASI
(surdopedagogika ta’lim yo‘nalishi). T-2019.
2.
Боскис Р.М. Учителю о детях с нарушениями слуха.–
М.:Просвешиение, 1998. – 18 с
3.
Alimxo‘jayeva F.J. Kar bolalar eshitish qobiliyatini
rivojlantirishda
didaktik materiallardan foydalanish. P.f.n. diss…avtoref. –M., 1992.
