IV. BILISH JARAYONLARINING NAMOYON BO‘LISHI VA UNING O‘QITUVCHI TOMONIDAN BOSHQARILISHI 1. DIQQAT Darsda
o‘qituvchining
o‘quvchilar
diqqatini
to‘plash
usullari:
O‘qituvchining tashqi ko‘rinishi, mimikasi va pantomimikasi, mehribonligi,
ko‘rgazma qurolining yorqin va yangiligi, o‘qtuvchi nutqining obrazliligi va
mantiqiyligi. Darsning turli bosqichlarida o‘quvchilar diqqatini namoyon
bo‘lishi va uning barqaror bo‘lishini ta‘minlash, diqqatning bir narsadan bir
narsaga ko‘chishi. Diqqatni tarbiyalashda uning bir biriga zid xususiyatini
taqsim qilish va yig‘ish (konsetratsiyalash) ning namoyon bo‘lish darajasi.
2. SEZGI VA IDROK Sezgi turlarining namoyon bo‘lishi:
O‘quvchilar yoshiga ko‘ra idrokning xususiyatlari (to‘laligi, aniqligi) ning
namoyon bo‘lishi. Ko‘rsatmalilik asosida o‘quvchilar idrokini rivojlantirish yo‘lari.
Javob:
3. XOTIRA Ilgari egallangan bilimlarni yanada, mustahkamlash. Ixtiyoriy va ixtiyorsiz
xotira. Esda qoldirilishi lozim bo‘lgan materiallarni oldindan to‘g‘ri rejalashtira
olish. Mantiqiy xotira. O‘quvchilar xotirasinining barcha tiplarini rivojlantirish.
Javob:
4. TAFAKKUR Dars maqsadining vositali va umumlashtirilgan holda o‘quvchiga aks etirilishi.
Konkret amaliy, konkret-obrazli, abstrakt tafakkur. Yangi temaga oid muhim
tushunarli analiz sintez qilish, taqqoslash, umumlashtirsh, abstraksiyalash,
konkretlashtirish, kvalifikatsiyalash va sistemalashtirish. Ilmiy fikrlashni va aqliy
faoliyat aktivligini yanada rivojlantirish.
260
Javob:
5. XAYOL Ilgari idrok etilgan materiallar va bilimlar asosida yangi obrazlar va g‘oyalar
yaratish. Tasavvur va ijodiy xayolning namoyon bo‘lishi va uni o‘stirish. Xayol,
orzu va ayrim fantaziyalar orqali kasbga yo‘naltirish, ijobiy fazilatlarni
shakllantirish.
Javob:
